آیین رحمت - معارف اسلامی و پاسخ به شبهات کلامی

طبق آیه 275 سوره بقره، ربا حرام می باشد؛ زیرا در ربا غالبا طرف مقابل ضرر می کند و سرمایه در مسیر تولید قرار نمی گیرد بلکه در مسیر ناسالم مصرف می شود و در نهایت به کینه و دشمنی تبدیل می شود.

در آیه 275 سوره «بقره» مى خوانیم: (حال آن که خداوند بیع را حلال کرده و ربا را حرام)؛ «وَ أَحَلَّ اللّهُ الْبَیْعَ وَ حَرَّمَ الرِّبا».
مسلماً این تفاوت دلیل و فلسفه اى داشته که خداوند حکیم به خاطر آن چنین حکمى را صادر کرده است. قرآن در این باره توضیح بیشترى نداده و شاید به خاطر وضوح آن بوده است؛ زیرا:
اولاً: در خرید و فروش معمولى هر دو طرف به طور یکسان در معرض سود و زیان هستند، گاهى هر دو سود مى کنند و گاهى هر دو زیان، گاهى یکى سود و دیگرى زیان مى کند در حالى که در «معاملات ربوى» رباخوار هیچ گاه زیان نمى بیند و تمام زیان هاى احتمالى بر دوش طرف مقابل سنگینى خواهد کرد و به همین دلیل است که مؤسسات ربوى روز به روز وسیع تر و سرمایه دارتر مى شوند و در برابر تحلیل رفتن طبقات ضعیف بر حجم ثروت آنها دائماً افزوده مى شود.
ثانیاً: در تجارت و خرید و فروش معمولى طرفین در مسیر «تولید و مصرف» گام بر مى دارند، در صورتى که رباخوار هیچ عمل مثبتى در این زمینه ندارد.
ثالثاً: با شیوع رباخوارى سرمایه ها در مسیرهاى ناسالم مى افتد و پایه هاى اقتصاد که اساس اجتماع است متزلزل مى گردد، در حالى که تجارت صحیح موجب گردش سالم ثروت است.
رابعاً: رباخوارى منشأ دشمنى ها و جنگ هاى طبقاتى است، در حالى که تجارت صحیح چنین نیست و هرگز جامعه را به زندگى طبقاتى و جنگ هاى ناشى از آن سوق نمى دهد.(1)