آیین رحمت - معارف اسلامی و پاسخ به شبهات کلامی

فلاسفه مادى مى گویند: ما موجودى مستقل از ماده به نام روح سراغ نداریم. انسان دارای یک سلسله اعصاب و غده هاى بزاقى و مانند آن است که داراى فعالیت هاى فیزیکى و شیمیائى است و همین فعالیت هاى فیزیک وشیمیائى است که ما نام آن را پدیده هاى روحى و یا روح مى گذاریم. اما آنها نتیجه مى گیرند فعالیت هاى روحى ما با پیدایش مغز و دستگاه اعصاب موجود مى شوند و با مردن آن مى میرند. روح بدون بدن وجود مستقلی ندارد و از خواص جسم است و پس مادى است و جنبه ماوراى طبیعى ندارد و مشمول قوانین حاکم بر جسم است.

دانشمندان الهى و فلاسفه روحیون معتقدند: غیر از موادى که جسم انسان را تشکیل مى دهد، حقیقت و گوهر دیگرى در او نهفته است که از جنس ماده نیست، اما بدن آدمى تحت تأثیر مستقیم آن قرار دارد. به عبارت دیگر: روح، یک حقیقت ماوراى طبیعى است که ساختمان و فعالیت آن، غیر از ساختمان و فعالیت جهان ماده است، درست است که: دائماً با جهان ماده ارتباط دارد، ولى ماده و یا خاصیت ماده نیست!
در صف مقابل، فلاسفه مادى قرار دارند: آنها مى گویند: ما موجودى مستقل از ماده به نام روح یا نام دیگر سراغ نداریم، هر چه هست همین ماده جسمانى و یا آثار فیزیکى و شیمیائى آن است.
به این بیان که سلسله اعصاب و مغز ما شبیه غده هاى بزاقى و مانند آن داراى فعالیت هاى فیزیکى و شیمیائى است (که به طور مجموع فیزیکوشیمیائى به آن گفته مى شود) و همین فعالیت هاى «فیزیکوشیمیائى» است که ما نام آن را «پدیده هاى روحى» و یا «روح» مى گذاریم.
آنها مى گویند: هنگامى که مشغول فکر کردن هستیم یک سلسله امواج الکتریکى مخصوص، از مغز ما برمى خیزد، این امواج را امروز با دستگاه هائى مى گیرند و روى کاغذ ثبت مى کنند، مخصوصاً در بیمارستان هاى روانى با مطالعه روى این امواج، راه هائى براى شناخت و درمان بیماران روانى پیدا مى کنند، این فعالیت فیزیکى مغز ما است.
علاوه بر این، سلول هاى مغز به هنگام فکر کردن و یا سایر فعالیت هاى روانى داراى یک رشته فعل و انفعالات شیمیائى هستند.
بنابراین، روح و پدیده هاى روحى چیزى جز خواص فیزیکى و فعل و انفعالات شیمیائى سلول هاى مغزى و عصبى ما نمى باشد.
آنها از این بحث چنین نتیجه مى گیرند:
1 ـ همان طور که فعالیت غده هاى بزاقى و اثرات مختلف آن، قبل از بدن نبوده و بعد از آن نیز نخواهد بود، فعالیت هاى روحى ما نیز با پیدایش مغز و دستگاه اعصاب، موجود مى شوند، و با مردن آن مى میرند!
2 ـ روح، از خواص جسم است، پس مادى است و جنبه ماوراى طبیعى ندارد.
3 ـ روح، مشمول تمام قوانینى است که بر جسم حکومت مى کند.
4 ـ روح، بدون بدن، وجود مستقلى ندارد و نمى تواند داشته باشد. (1)