مساله سود سپرده های بانکی

آیا سود سپرده هایی که بانک ها به صورت روزشمار یا سال شمار به سرمایه گذاران پرداخت می کنند، مشروع است؟

بانک بین سپرده گزاران و تولیدگران کارآفرین واسطه می گردد تا با گردش این پول در بخش تولید و شکوفایی اقتصادی، مقداری از سود آن بنگاه ها و مراکز تولیدی، به سپرده گزاران بانک داده شود. این کار از طریق عقود شرعی تعریف شده امکان پذیر است. اما اگر بانک به وظیفه واسطه گری خود عمل نکند و سپرده ها را در اختیار تولیدکنندگان و کارآفرینان قرار ندهد و فقط تبدیل به بنگاهی برای دلالی پول و سود بین سپرده گزاران گردد، و آن عقود شرعی را نه در عالم واقع بلکه به صورت اعتباری و صوری روی کاغذ به اجرا درآورد، به سود پرداختی اش شبهه شرعی وارد می گردد.

اهمیت «اقتصاد» در آیات و روایات

از منظر آیات قرآن کریم و روایات اسلامی «اقتصاد» دارای چه اهمیت و جایگاهی است؟

با بررسی آیات و روایات پی می بریم که اسلام نسبت به اقتصاد اهمیت خاصّی قائل است. این موضوع در ضمن چند عنوان قابل بررسی است: 1- قرآن مال را ودیعه الهی معرفی می کند که از جانب خداوند در اختیار بشر قرار گرفته است. 2- اسلام به کار و کوشش توصیه می کند؛ زیرا هیچ جهاد نظامی بدون پشتوانه اقتصادی کامل نیست. از این رو معصومین(ع) کارگران را بسیار تحسین کرده اند. 3- پیامبر و ائمه(ع) پیشگامان کار و کوشش بوده و تلاش می کردند از دست رنج خود استفاده کرده و زندگی نمایند. 4- اسلام با تنبلی و بیکاری مبارزه می کند.

کیفیت و استاندارد در اسلام؟

آیا در دین اسلام مفهوم و قانون استاندارد و کیفیت کالا وجود دارد؟

در اسلام بر انجام امور به احسن وجه و توجه به کیفیت و دوری از تقلب تاکید شده است؛ مثلا آیه «و زِنُوا بِالْقِسْطاسِ الْمُسْتَقِيمِ» به استاندارد در خود ترازو و رعایت حق مشتری در اندازه کالا سفارش و بطور ضمنی بر دوری از تقلب تاکید کرده است. همچنین روایاتی مثل «إِذَا عَمِلَ‏ أَحَدُكُمْ‏ عَمَلًا فَلْيُتْقِن‏» بر اتقان در کار سفارش می کند. در فقه اسلامی نیز برای کالای معیوب حق عودت قرار داده شده است.

تفاوت نگاه اسلام با نظام سرمایه داری به مفهوم «توسعه»

دیدگاه اسلام نسبت به مفهوم «توسعه» چه تفاوتی با نگاه نظام سرمایه داری به این مقوله دارد؟

«توسعه» از منظر نظام سرمایه داری، چیزی جز تحوّلات سازنده در شیوه های تولید نیست؛ بر این اساس، برای اندازه گیری توسعه جوامع، باید به دنبال اندازه گیری میزان تولید جامعه بود. لذا برای شکوفایی اقتصادی، رشد مصرف همگام با افزایش تولید توصیه می گردد. اما از منظر اسلام، رشد اقتصادی ابزاری برای تعالی اخلاقی و آزادی از تعلّقات نفسانی است. در واقع انگیزه سودطلبی نمی تواند هدف نهایی انسان باشد، بلکه اسلام با پذیرش کسب سود از راه های مشروع، رشد مادی و معنوی انسان را هدف «توسعه» قرار داده است.

پایگاه اطلاع رسانی دفتر مرجع عالیقدر حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی
سامانه پاسخگویی برخط(آنلاین) به سوالات شرعی و اعتقادی مقلدان حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی
تارنمای پاسخگویی به احکام شرعی و مسائل فقهی
انتشارات امام علی علیه السلام
موسسه دارالإعلام لمدرسة اهل البیت (علیهم السلام)
خبرگزاری دفتر آیت الله العظمی مکارم شیرازی

الإمامُ عليٌّ(عليه السلام)

المُؤْثِرونَ مِن رِجالِ الأعرافِ

ايثار گران از مردان «اعراف»اند!

ميزان الحکمه، جلد 1، ص 26