صوفيان در بعضى از لذايذ مادى، مثل تمايل به خوانندگى و موسيقى و رقص یا سماع حرص عجيبى دارند. در نظر صوفيه، سماع براى پيدا كردنِ حال بسيار مهم است. عجيب تر اينكه صوفیان، اينها را وسيله توجه به خدا و رسیدن به جذبه مى دانند و نوشته اند: هنگام اذان ابوسعید رقص مى كرد. بزرگی گفت: نماز، نماز. شيخ گفت: ما در نمازيم! و همچنان در رقص بود. آن بزرگ ايشان را بگذاشت و در نماز شد. به قول جامى خواننده به سه چيز محتاج است: روايح طيبه و وجه مليح و صوت مليح. لذا روايات در مذمت صوفيه جای تعجب ندارد.

به گفته یکی از دانشمندان، حالتی که از شنیدن موسیقی فرحزا یا غم انگیز حاصل می شود، نوعی خواب مغناطیسی است؛ همچنین اوهام و خیالات و تلقینات نیز تاثیر زیادی در دیدن خواب یا تصویر خیالی در بیداری دارند. لذا گفتن اذكاری مثل یا هو، با ریتم و استماع اشعار از حنجره خوش آوازان باعث خروج از حالت تعادل روحى و تقويت نيروى توهم شده و در اثر تلقينات قبلى، قوه عاقله تخدير مى گردد. رياضتها هم که قوه خيال را تحریک كرده است، موجب می شود ناگاه سالك در حال خواب يا بيدارى خیالاتش را در برابر چشمانش مجسم ببیند.

بعضى معتقدند كه اين جريان يكى از لوازم و آثار تمدن جديد است؛ عدّه اى هم كه مى خواهند هم ديندار باشند و هم آزاد، دست به دامن تصوف مى زنند؛ بعضی هم بخاطر ايجاد اختلاف و تفرقه در نقاط مختلف و تسلط و حکمرانی بر آنان آن را ترویج می کنند؛ دسته اى هم معتقدند كه جنبش تصوّف يك جنبش ملّى و ادبى است و چون بزرگان ادب صوفی اند احیای آثارشان موجب احیاء تصوف است؛ عده ای هم عقيده دارند كه پناه بردن بعضى از مردم به سلسله هاى تصوف عكس العمل تندروى هاى دسته اى از روحاني نماهاست.

«ذكر» مهمترین ركن مسلك «تصوف» است. اذكار قرون نخست صوفیه بيشتر شامل استغفار و آيات قرآن و براى قرب به خدا بود اما امروزه ذکر انواع مختلفی دارد. مثل ذكر چهار ضرب!، محو الجهات، كليه و... و حتی شیوه های گفتاری هر گروه با گروه دیگر تفاوتهایی دارد. حتی برخى، انواعى از حركات شبه رقص را بدان افزودند تا سالك از حد اعتدال خارج شده و به يك حالت بيخودى و جذبه برسد. كسى كه مختصر اطلاعى از اسلام داشته باشد، مى داند كه اين رقص ها و هاى و هو كردن ها از بدعت هاى زشت صوفيه است كه هيچ ربطى به اسلام ندارد.