علّت نیاز انسان به «مشورت»

مسأله «مشورت» در منابع اسلامی از چه جایگاهی برخوردار است؟

موضوع مشورت از مهم ترين مسائل اجتماعى است كه روايات به انجام آن تاكيد كرده اند، لذا امام علی(ع) می فرماید: «سزاوار است انسان خردمند رأى عاقلان ديگر را به رأى خود اضافه كند و علوم دانشمندان را به علم خود ضميمه نمايد»، و در حدیثی دیگر می فرماید: «كسى كه استبداد به رأى پيشه كند هلاك مى شود و كسى كه با مردان صاحب نظر به مشورت بنشيند شريك عقل هاى آنها خواهد بود». از سویی پیامبر(ص) مى فرمايد: «كسى كه برادر مؤمنش از او مشورت بخواهد و او در مقام مشورت خالصانه خيرخواهى نكند خدا عقل او را از وى خواهد گرفت».

«غرور» و «تکبّر» بزرگترین آفت حاکم اسلامی

امام علی(عليه السلام) چگونه فرماندار خود را از «غرور» و «تکبّر» بر حذر می دارد؟

امام علی(ع) براي برحذر داشتن فرماندار خود از تکبّر می فرمايد: «و هرگز مگو من اميرم؛ امر مى كنم و از من اطاعت مى شود كه اين موجب دخول فساد در دل و ضعف در دين و نزديك شدن دگرگونى ها است. از دعوى همتايى با خدا در عظمتش برحذر باش و از تشبه به او در جبروتش بركنار باش؛ زيرا خدا هر جبارى را ذليل و هر خودپسند متكبّرى را خوار مى كند». آری غرور سه پيامد خطرناك دارد. 1- فكر انسان را فاسد مى كند. 2- انسان را گرفتار معاصى و ظلم و ستم و تضعيف دين می كند. 3- سبب تغييرات و دگرگونى ها در رابطه حكومت با مردم مى شود.

نحوه رفتار حاکم اسلامی با «مردم»

امام علی(عليه السلام) چگونه به حاکمان درباره یکسان بودن برخورد آن ها با مردم، قبل و بعد از به قدرت رسیدن سفارش می نماید؟

امام علی(ع) درباره برخورد يكسان حاكمان با مردم مى فرمايد: «حقى كه بر والى ثابت است اين است كه برترى هايى كه به او رسيده و قدرتى كه به او داده شده سبب تغيير حال او درباره رعيّت نشود؛ بلكه بايد نعمت هايى را كه خدا به او داده سبب نزديكى بيشتر به بندگان خدا و مهربانى به برادرانش گردد». اشاره به این که والى بايد چنان باشد كه رسيدن به قدرت، او را دگرگون نسازد، دست و پاى خود را گم نكند و گرفتار عُجب نشود؛ می بینیم زمامداران مادّى، پيش از رسيدن به قدرت سخنان زيبايى دارند؛ اما هنگام تسلط بر اوضاع همه را فراموش می كنند.

پایگاه اطلاع رسانی دفتر مرجع عالیقدر حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی
سامانه پاسخگویی برخط(آنلاین) به سوالات شرعی و اعتقادی مقلدان حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی
تارنمای پاسخگویی به احکام شرعی و مسائل فقهی
انتشارات امام علی علیه السلام
موسسه دارالإعلام لمدرسة اهل البیت (علیهم السلام)
خبرگزاری دفتر آیت الله العظمی مکارم شیرازی

قالَ رَسُولُ اللّهِ صلّى اللّه عليه و آله :

الحسن و الحسين امامان قاما او قعدا .

حسن و حسين در همه احوال امام و پيشوايند؛ چه قيام کنند و چه بنشينند.

بحار الانوار 43/291 و 44/2