قرآن، از حسن خلق پيامبر(ص) به عنوان يکی از عوامل پيشرفت در رسالت نام برده و می فرمايد: «به خاطر رحمت الهى در برابر آنها مهربان شدى، و اگر خشن و سنگدل بودى از اطراف تو پراكنده مى شدند». آيه 4 سوره قلم، با اشاره به حسن خلق عجيب پيامبراسلام(ص) از آن به اخلاق عظيم تعبير کرده، و مى فرمايد: «و انَكَ لَعَلى خُلُق عَظيم». مفسرين تعبیر «علی» در آیه را نشانه تسلط كامل پيامبر(ص) بر فضائل اخلاقى خويش دانسته، آن چنان كه اين فضائل جزيى از وجود آن حضرت شده بود.

از جمله مسائلی كه دوست و دشمن درباره پيامبر(ص) پذيرفته اند، مديريت بي نظير ايشان است. دليل آن هم پيروزى سريع ايشان بر انبوه دشمنان در كوتاه ترين مدت و با كمترين ضايعات است. قرآن مجيد در مورد شخص پيامبر(ص) پنج صفت مديريتي بيان كرده، مي فرمايد: «از سوى خدا پيامبرى به سراغ شما آمد كه از خود شماست و دردها و نیازهای شما را درک می کند، او دلسوزتان بوده و ناراحتيهاى شما بر او ناگوار است و براى هدايت و نجات شما سخت كوشا است و نسبت به مؤمنان [حتى خطاكاران] رحيم و مهربان است و به دنبال حل مشکلاتشان است».

امام صادق(ع) در ارتباط با قبض روح انسان مومن می فرماید: «هنگامى که فرشته مرگ براى قبض روح انسان مومن مى آید، اظهار ناراحتى مى کند، فرشته مرگ مى گوید: اى ولى خدا ناراحت نباش! سوگند کس که محمد(ص) را مبعوث کرده، من بر تو از پدر مهربانترم، درست چشمهایت را بگشا و ببین، او نگاه مى کند، پیامبر(ص)، و ائمه معصومین(ع)، را مى بیند، ناگهان گوینده اى از سوى پروردگار بزرگ ندا مى دهد؛ به سوى پروردگارت باز گرد، در حالى که تو، به ولایت آنها راضى هستى و او با ثوابش از تو خشنود است.

چگونه خداوند مهربان دشمنى را بر انسان مسلط ساخته که هیچ گونه موازنه قوا با او ندارد، به هر کجا بخواهد مى رود بدون این که کسى حضورش را احساس کند، حتى طبق بعضى روایات در درون وجود انسان همچون جریان خون در رگ ها حرکت مى کند آیا این با عدالت پروردگار سازگار است؟ پاسخ این سوال در آیه27 سوره اعراف بیان شده است که می فرماید: ما شیاطین را اولیاء و سرپرستان افراد بى ایمان قرار دادیم وهمینطور در آیه42 سوره حجر می فرماید: تو بر بندگان من تسلط نخواهى داشت، مگر بر گمراهانى که از تو پیروى مى کنند.