آیین رحمت - معارف اسلامی و پاسخ به شبهات کلامی

قرآن، از حسن خلق پيامبر(ص) به عنوان يکی از عوامل پيشرفت در رسالت نام برده و می فرمايد: «به خاطر رحمت الهى در برابر آنها مهربان شدى، و اگر خشن و سنگدل بودى از اطراف تو پراكنده مى شدند». آيه 4 سوره قلم، با اشاره به حسن خلق عجيب پيامبراسلام(ص) از آن به اخلاق عظيم تعبير کرده، و مى فرمايد: «و انَكَ لَعَلى خُلُق عَظيم». مفسرين تعبیر «علی» در آیه را نشانه تسلط كامل پيامبر(ص) بر فضائل اخلاقى خويش دانسته، آن چنان كه اين فضائل جزيى از وجود آن حضرت شده بود.

آيه 159 سوره آل عمران، «حسن خلق» را به عنوان يكى از ويژگى هاى اخلاقى پيامبر(صلى الله عليه وآله)، و يكى از عوامل پيشرفت او در جامعه اسلامى ذكر کرده، و مى فرمايد: (به خاطر رحمت الهى در برابر آن ها نرم و مهربان شدى، و اگر خشن و سنگدل بودى از اطراف تو پراكنده مى شدند)؛ «فَبِما رَحْمَة مِنَ اللّهِ لِنْتَ لَهُمْ وَ لَوْ كُنْتَ فَظّاً غَليظَ الْقَلْبِ لاَ نْفَضُّوا مِنْ حَوْلِكَ».(1) بنابراين خلق و خوى نيكوى پيامبر(صلى الله عليه وآله) يك رحمت الهى درباره او و درباره تمام امّت بود. و به يقين اين نرمش، مهربانى، حسن و خلق در هر انسانی، مايه رحمت و بركت است.
آيه 4 سوره قلم، با اشاره به حسن خلق عجيب پيامبراسلام(صلى الله عليه وآله) از آن به اخلاق عظيم تعبير کرده و مى فرمايد: «و اِنَّكَ لَعَلى خُلُق عَظيم». نكته اى در اين آيه شايسته دقت است، بعضى از مفسّران از تعبير «عَلى» در «اِنَّكَ لَعَلى خُلُق عَظيم» و با توجه به مفهوم سلطه در «عَلى»، چنين استفاده كرده اند كه پيامبر(صلى الله عليه وآله) تسلط كاملى بر فضائل اخلاقى داشت، آن چنان كه اين فضائل جزيى از وجود او را تشكيل داده، و بدون تكلّف آنها را ظاهر مى ساخت.(2)،(3)