آداب و سنن و فرهنگ يك قوم و ملّت اثر تعيين كننده ‏اى در اخلاق و اعمال آنها دارد. به همين دليل، اسلام اهمّيّت فوق ‏العاده ‏اى به اين مسأله مى‏ دهد و حفظ سنّت هاى حسنه را لازم مى‏ شمرد و ايجاد يا حفظ سنّت هاى سيّئه را يك گناه بسيار بزرگ معرّفى مى ‏كند. در اسلام اهمّيّت فوق‏ العاده ‏اى به مسأله ايجاد سنّت هاى صالحه و مبارزه با سنّت هاى سيّئه‏ داده شده است؛ و اين مسأله بازتاب گسترده ‏اى در احاديث اسلامى دارد. از مجموع اين احاديث به خوبى روشن مى‏ شود كه هدف اين بوده كه با فراهم آمدن سنّت هاى نيك، زمينه‏ هاى اعمال اخلاقى فراهم گردد و بعكس، زمينه‏ هاى رذائل برچيده شود. 

امام علي(ع) در ترسیم دوران پس از رحلت پیامبر(ص) می فرماید: «قيام صالحان به پيشوايى پيغمبر(ص) همچنان ادامه داشت تا پيامبر رحلت نمود در آن هنگام گروهى به قهقرا برگشتند، و با غير اهل بيت پيوند برقرار ساختند». سپس مى فرمايد: «آنها بناى خلافت را از محل اصلى آن، برداشته در غير جايگاهش نصب كردند». با اين كه پيامبر(ص) بارها فرموده بود دست از دامان قرآن و عترتم برنداريد. سپس امام به اوصاف عوامل اين دگرگونى پرداخته و مى فرمايد: «آنها معدن تمام خطاها، و درهاى هرگونه گمراهى بودند و ...».

خداوند در آیه 97 سوره انعام به نعمت وجود ستارگان اشاره کرده است. انسان هزاران سال است که براى جهت یابى در سفرهاى دریائى و خشکى از ستارگان بهره می گیرد و در اقیانوس هاى وسیع که هیچ نشانه اى براى پیدا کردن راه مقصد در دست نیست، همان ها بودند که میلیون ها بشر را از گمراهى و غرقاب نجات داده اند. در بعضى روایات اهل بیت(ع) آمده که منظور از نجوم، رهبران الهى و امامان هستند که مردم را از گمراهى نجات مى دهند.

مشتقات فتنه در قرآن به معانى مختلفى مثل؛ آزمايش و امتحان، بلا و عذاب، گمراهى، شرک و بت پرستى يا سدّ راه ايمان آورندگان، به کار رفته و تمام معانی مذکور به همان معناي لغوي آن که قرار دادن طلا در کوره آتش براي خالص سازى است، برمی گردد.

شخص عاقل و حکیم هرگز کارى نمى کند که نتیجه آن برخلاف مقصود او باشد؛ و خداوند حکیم انبیاى خود را به منظور هدایت و تربیت بندگان فرستاده است؛ حال اگر آنها معصوم از گناه و خطا نباشند انسان ها را به گمراهى مى کشانند؛ و این درست نقطه مقابل هدف بعثت پیامبران است. لذا پیامبران هم در رساندن دین باید معصوم باشند هم در عمل به آن، چرا که الگوی مردم هستند و در صورت انحراف در اعمال، بیان آنها هم سودمند نخواهد بود.