مبانی اعتقادی شیعیان درباره جانشینی امامی پس از امام دیگر، نقش مهمی در تثبیت موقعیت امام جدید ایفا ‌کرده است. این عقاید کم و بیش در میان شیعیان رسمیت پیدا کرده و عدول از آنها پذیرفتنی نیست. بخشی از این مبانی تاكيد دارد كه زمین نمی تواند خالی از حجّت باشد و اگر تنها دو نفر در روی زمین زندگی کنند، حتماً یکی از آن دو، حجّت خدا خواهد بود و کسی که امامت او ثابت نشده، امامت فرزندان وی جایز نیست. علاوه بر اصل «خالی نبودن زمین از حجت خدا» دو آیه قرآن نیز به عنوان پشتوانه کلامی مساله «مهدویت» نازل شده است.

درباره روز ولادت امام زمان(عج)، در منابع تاریخی اختلاف چندانی وجود ندارد؛ زیرا اکثر مورّخان و اشخاص صاحب نظر، روز پانزده شعبان را روز تولد آن بزرگوار دانسته اند؛ اما در سال تولد وی، اختلاف نظرهایی وجود دارد كه ناشی از مخفی نگاه داشتن تولد حضرت است. قول اكثر كه شيخ «مفيد» و «كلينی» قائل به آن هستند، سال 255 هجري است. از سویی روایتی از حکیمه، عمّه امام حسن عسکری(ع) نیز شاهدي بر اين قول است. بر طبق اين نظر، آن بزرگوار در زمان رحلت پدر گراميشان پنج ساله بوده اند.

در خبر صحیحی از ابی هاشم جعفری امام حسن عسکری(ع) به ولادت فرزندش مهدی(ع) تصریح کرده است. همچنین بسیاری از اهل سنت از جمله ابن اثیر جزری، ابن حجر هیتمی، شبلنجی، ذهبی و... اخبار تولد ایشان را نقل کرده اند. کثرت احادیث شیعه و سنی سبب می شود این احادیث از تواتر معنوی برخوردار شوند و برخی احادیث، برخی دیگر را تقویت کرده و یقین به ولادت آن حضرت حاصل شود.

مطابق روايات، كسانى مورد خشم و غضب امام عصر(عج) قرار مى گيرند كه حجت بر آنان تمام شده ولى لجاجت كرده و حجت خدا را نمى پذيرند. به فرموده امام صادق(ع) خداوند از بندگانش انتقام نمى گيرد مگر بعد از آنكه حجتش را انكار كنند.

اولا: انتساب برخی از نام ها به آن بانو ثابت نشده است. ثانیا: اینکه افراد به نام ها یا القاب متعددی معروف باشند مطلب عجیبی نیست و در بسیاری از جوامع، خصوصا بین اعراب معمول بوده است.ثالثا: بررسی معانی این القاب و نام ها نشان می دهد بسیاری از آنها متناسب با ویژگی های مادر آن حضرت در مراحل مختلف حیاتش انتخاب شده است. رابعا: لزوم پنهان بودن ولادت امام زمان(عج) برای امنیت جان شان، اقتضای چنین تعددی را در نام آن بانو داشت.
به هر حال آنچه بعداز تتبع احادیث و نقل های تاریخی روشن می شود این است که وجود نام ها و القاب متعدد درباره آن بانوی مکرم، به هیچ وجه نمی تواند اصل ولادت آن حضرت را که با دلایل و نقل های حدیثی و تاریخی روشن و متقن ثابت شده، مخدوش کند. چنین بهانه جویی هایی از سوی مخالفین همچون قطرات شبنمی که در برابر شور و حرارت خورشید صبحگاهی، بخار می گردد و از بین می رود.