شبهه در «اعتبار سندی» نهج البلاغه و «انتساب مضامین» آن به امیرالمؤمنین(ع)

آیا درست است که روایات نهج البلاغه سند ندارد؟! آیا مضامین این کتاب می تواند از علی ابن ابی طالب باشد، در حالی که: در آن به صحابه رسول خدا(ص) توهین شده؛ دارای اصطلاحات فلسفی است؛ خطبه های طولانی دارد؛ متون بسیار مسجّع دارد؟!

1. تحقیقات پژوهشگران تاریخ و حدیث نشان می دهد که نصوص نهج البلاغه در کتب و منابع حدیثی نویسندگانی از شیعه و اهل سنت که پیش از تولد سید رضی نگاشته شده اند، وجود دارد.
2. اکثریت قریب به اتفاق مطالب نهج البلاغه مستدل و یا در خور استدلال هاى منطقى است و نیازى به سلسله اسناد به عنوان مباحث تعبدى وجود ندارد.
3. سید رضی هنگام جمع آوری بیانات حضرت، بنا بر گزینش و اختصار داشته است؛ لذا اسناد روایات را ذکر نکرده است.
4. محتوای نهج البلاغه، آن قدر بلند و عمیق و والاست که گواهى مى دهد تنها از مصدری «عالی» چون فکر پیامبر(ص) یا امام معصومى تراوش کرده است.
5. عالمان و ادبای اهل سنّت مثل ابن ابی الحدید و ابن الخشاب انتساب مضامین آن را بنا بر تجمیع شواهد سندی حداقلی با شواهد مضمونی(وحدت اسلوب ادبی آن)، به حضرت علی(ع) قبول دارند.
6. چرا باید سیّد رضی و یا هر کس دیگری افتخاری بس بزرگ را که می توانست با آن بر تمام سخنرانان و شیواسخنان برتری یابد به دیگری نسبت دهد؟!
7. شواهد قرآنی نشان از آن دارد که که همه صحابه عادل نبودند و مخدوش سازی اعتبار و اصالت نهج البلاغه با تمسک به ادعای «عدالت برای همه صحابه» تا چه اندازه سست است.
8. سخنان مسجع در سخنان رسول خدا(ص) و خلفا و صحابه ديگر نيز يافت می شود.
9. اهل بلاغت تصریح می کنند که بلاغت در واقع چیزی جز مطابقت مقال با مقتضای حال و شرایط پیرامونی آن نیست و اگر لازم باشد خطبه ها باید طولانی باشند.
10. آن حضرت در بند استفاده از کلمات و اصطلاحات فلسفی خاص نبوده اند و مراد آن حضرت معنای لغوی آن واژه ها بوده نه معنای مصطلح فلسفی.

تاریخ یعقوبى

معرفی کتاب «تاریخ یعقوبى»

این کتاب نوشته احمد بن ابى یعقوب اسحاق بن جعفر بن وهب بن واضح معروف به ابن واضح و مشهور به یعقوبى (؟ ـ 292 ق به بعد) است. نامى جز «تاریخ الیعقوبى» براى این کتاب ذکر نشده است. یعقوبى در این کتاب دو قسم تاریخ عمومى از هبوط حضرت آدم تا دوره جاهلیت پیش از اسلام (در مجلد اول) و تاریخ اسلام از ولادت پیامبر اکرم تا حوادث سال 259 یعنى زمان معتضد عباسى (در مجلد دوم) را به طور کاملا خلاصه و مختصر نوشته است. این کتاب از منابع مهم مورخان متاخر مثل ابن اثیر، ذهبى، ابن حجر و دیگران در تدوین کتب تاریخى شان به شمار مى رود و تحقیقات فراوانى بر روى آن انجام شده است که مهم ترین آنها تحقیق «مارتین تئودور هوتسما» مستشرق هلندى است. اهمیت کتاب یعقوبى براى شیعیان این است که بسیارى از وقایع تاریخى شیعه و بزرگان تشیع را ذکر کرده است، وقایعى که علماى شیعه بر اساس آن به دفاع از تاریخ و عقاید مذهبى خود پرداخته اند. مثل حادثه سقیفه، جریان غدیر خم، مباهله، لیلة المبیت و سایر حوادثى که جایگاه و شان والاى على بن ابى طالب (ع) در آنها روشن و غیر قابل تردید و انکار است.

 

معرفی یعقوبى

یعقوبى که بود؟

احمد بن ابى یعقوب اسحاق بن جعفر بن وهب بن واضح معروف به ابن واضح و مشهور به یعقوبى (م 292 ق به بعد) است که یکى از معروف ترین و مهم ترین مورّخان و کاتبان عباسیان به شمار مى رود. او اهل بغداد بوده و جدش از کارداران دربار منصور عباسى بود. وى به شهرهاى مختلف مناطق اسلامى مثل غرب جهان اسلام (اندلس)، مناطق شمال (آذربایجان و ارمنستان)، هند و مناطق عربى مسافرت کرده و دانش تاریخى و نجومى خود را افزایش و ارتقا داد.

پایگاه اطلاع رسانی دفتر مرجع عالیقدر حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی
سامانه پاسخگویی برخط(آنلاین) به سوالات شرعی و اعتقادی مقلدان حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی
تارنمای پاسخگویی به احکام شرعی و مسائل فقهی
انتشارات امام علی علیه السلام
موسسه دارالإعلام لمدرسة اهل البیت (علیهم السلام)
خبرگزاری دفتر آیت الله العظمی مکارم شیرازی

قالَ رَسُولُ اللّهِ صلّى اللّه عليه و آله :

حسين منى و انا من حسين احب الله من احب حسينا .

حسين از من و من از حسينم ؛ دوستدار حسين محبوب خداست .

سنن ترمذى 2/307 و کنزالعمال 6/221