توحید ذاتى یعنى یکتایى ذات پاک خداوند به عنوان خالق تمام جهان هستى که مبدأ تمام امور است. مراد از توحید صفاتى این است که هر یک از صفات خداوند عین دیگرى است؛ بر خلاف صفات انسان که هر یک از صفات او غیر از دیگرى است. تفسیر دیگرى نیز براى توحید صفاتى و جود دارد و آن این که صفات خداوند را هیچ موجود دیگرى ندارد و او در صفاتش یکتاست. امام علی(ع) می فرماید: «هر کس خدا را [با صفاتى همچون صفات مخلوقات] توصیف کند، او را با امور دیگرى قرین دانسته و دوگانگى در ذات او قائل شده و به راستى او را نشناخته است».

«شیطان» در اسلام با «اهریمن» در زرتشت تفاوت اساسی دارد. در دین زرتشت، اهریمن مبداء و «خالقی» مستقل در برابر «آهورامزدا» تلقی می شود که به معنای ثنویت و «دوگانگی» در «خالقیت» است. اما در اسلام تنها «خدای یگانه» خالق همه هستی محسوب می شود و شیطان فقط مخلوقی از مخلوقات اوست.

«زردتشتیان» موجودات جهان را به دو گروه خوب و بد (خير و شر) تقسيم كرده و براى هر گروه خالقى قائل شده اند؛ «يزدان» و«اهريمن» يا نور و ظلمت. دليلشان اين است كه مخلوق خداوند سنخيّت با خود او دارد؛ بنابراين خداى خير نمى تواند با خداى شرّ، يكى باشد؛ خداى خير، خير است و آفريدگار شر، شر. امّا حقيقت اين است كه در جهان هستى چيزى جز خير وجود ندارد؛ و آنچه شر ناميده مى شود يا عدمى است يا جنبه نسبى دارد و یا ما جهل به فوائد آن داریم. 

واژه مجوس تنها در آیه 17 سوره حج بکار رفته، و آنان را در صف ادیان آسمانى قرار داده و چنین برمی آید که آنان داراى کتاب و پیامبرى بوده اند. امروزه پیروان زردشت را مجوس می نامند. اوستا  کتاب معروف آنان است. آنان خداى نیکى ها را اهورا مزدا و خداى شرّ را اهریمن می نامند و به عناصر چهارگانه، مخصوصاً آتش احترام مى گذارند. به پیشوایان این مذهب مغ، و به روحانیین  آن مُؤْبَد گفته مى شود. پیامبر(ص) فرمودند: مجوس پیامبر و کتاب آسمانى داشتند، که پیامبرشان را به قتل رسانده و کتاب او را آتش زدند.