محدوده علم پیامبران مقید به اراده الهی یا منوط به امور مرتبط با هدایت بشر یا محدود به اصولی کلی است. بنابراین می توان گفت اطلاع از امور ناگوار در محدوده تعریف شده برای علم آنها نیست. علاوه بر آن پیامبران وظیفه نداشتند همه جا طبق علومى که از راه هاى غیر عادی حاصل شده عمل کنند و انجام امور زندگی شان طبق علومى بود که از راه های عادى پیدا می شد. این هم زمینه برخورداری شان از ثواب را فراهم می کرد و هم امکان الگوگیری را برای مردمان عادی فراهم می کرد؛ بدون مواجهه با سختی های عمومی یک زندگی معمولی به عنوان انسانی عادی، الگوگیری از آنها نقض می شد.

در اينكه انبياء(ع) و امامان(ع) به تعليم الهي از علم غيب آگاهند حرفى نيست؛ اما نكته مهم اين است كه آگاهي آنها از علم غيب بالقوه است نه بالفعل؛ يعنى هر گاه اراده كنند چيزى از اسرار غيب را بدانند خدا به آنها الهام مى كند؛ يا از قواعد و اصولي كه نزدشان است از اسرار غيب با خبر مى شوند. بنابراين عدم استفاده آنها از علم غیب در بعضی موارد به این دلیل بوده که مى دانستند خداوند براى امتحان يا مصالح ديگر به آنها اجازه نداده از آن آگاه شوند.

طبق آیه 50 سوره انعام، پیامبر(ص) می فرمود: من هرگز ادعا نمى کنم که از همه امور پنهانى و اسرار غیب آگاهم، بلکه تنها ذات پاک خدا از همه چیز با خبر است. ولى هیچ مانعى ندارد که خداوند، قسمتى از علم غیب را که مصلحت مى داند، و براى تکمیل رهبرى رهبران الهى لازم است، در اختیار آنها بگذارد؛ لذا در قرآن می خوانیم: «فَلا یُظْهِرُ عَلى غَیْبِهِ أَحَداً * إِلاّ مَنِ ارْتَضى مِنْ رَسُول».

آیات قرآن گواهى مى دهند که آگاهى بر اسرار نهان مخصوص خداوند است البته آیات و روایات بسیاری درباره پیامبر(ص) و ائمه معصومین(ع) آمده: آنها گاهى از آینده و از اسرار نهان خبر مى دادند. این علم، نه ذاتى است و نه نامحدود، بلکه از طریق تعلیم الهى است و محدود به مقدارى است که او اراده کرده است. خداوند گاه اسرار غیب را به پیامبران و امامان تعلیم مى دهد و گاهى هم به غیر پیامبر و امام. همان گونه که در داستان مادر موسى، خداوند فرمود: «ما این کودک را به تو باز مى گردانیم، و او را از پیامبران قرار مى دهیم».

برخی از آیات علم غیب را مخصوص خدا مى شمرد، مانند «وَ عِنْدَهُ مَفَاتِحُ الْغَیْبِ لاَیَعْلَمُهَا اِلاَّ هُوَ»؛ و برخی هم علم غیب را براى غیر او ممکن مى داند مانند «اِلاَّ مَنِ ارْتَضى مِنْ رَّسُول»؛ جمع این دو دسته از آیات این است که: علم غیب به طور مطلق مخصوص خدا است و دیگران - مانند پیامبران، امامان معصوم و فرشتگان - تنها از طریق تعلیم الهى مى توانند ازالهی آگاه شوند.

آيات قرآن در اين زمينه مختلف است؛ گروهى از آيات آن را منحصراً در اختيار خداوند مى داند، ولى از گروهى ديگر استفاده مى شود كه انبيا و اوليا نيز حظّ و بهره اى از آن داشته اند؛ که بر اساس آنها باید گفت به طريق اولى پيامبر اکرم(ص) از علم غیب بهره مند بودند. از سویی قرآن در جمع بندی آیات پیشین می فرماید: «داناى غيب اوست، و هيچ كس را بر اسرار غيبش آگاه نمى سازد، مگر پيامبراني كه از آنها راضى است».