آیین رحمت - معارف اسلامی و پاسخ به شبهات کلامی

طبق آیه 50 سوره انعام، پیامبر(ص) می فرمود: من هرگز ادعا نمى کنم که از همه امور پنهانى و اسرار غیب آگاهم، بلکه تنها ذات پاک خدا از همه چیز با خبر است. ولى هیچ مانعى ندارد که خداوند، قسمتى از علم غیب را که مصلحت مى داند، و براى تکمیل رهبرى رهبران الهى لازم است، در اختیار آنها بگذارد؛ لذا در قرآن می خوانیم: «فَلا یُظْهِرُ عَلى غَیْبِهِ أَحَداً * إِلاّ مَنِ ارْتَضى مِنْ رَسُول».

پاسخ این سؤال در آیه 50 سوره «انعام» آمده است، خداى متعال در این آیه در برابر افرادى که انتظار داشتند پیامبر (صلى الله علیه وآله) آنها را از تمام اسرار آینده و گذشته آگاه سازد، و حتى به آنها بگوید در آینده چه حوادثى مربوط به زندگى آنها روى مى دهد، تا براى دفع ضرر و جلب منفعت به پا خیزند، مى گوید: (من هرگز ادعا نمى کنم که از همه امور پنهانى و اسرار غیب آگاهم)؛ «وَ لا أَعْلَمُ الْغَیْبَ».
کسى از همه چیز با خبر است، که در هر مکان و هر زمانى حاضر و ناظر باشد و او تنها ذات پاک خدا است.
اما غیر او که وجودش محدود به زمان و مکان معینى است طبعاً نمى تواند از همه چیز با خبر باشد، ولى هیچ مانعى ندارد که خداوند قسمتى از علم غیب را که مصلحت مى داند، و براى تکمیل رهبرى رهبران الهى لازم است، در اختیار آنها بگذارد که البته این را علم غیب بالذات نمى گویند، بلکه علم غیب بالعرض و به تعبیر دیگر: یادگیرى و تعلّم از داناى غیب است.
آیات متعددى از قرآن گواهى مى دهد که: خداوند چنین علمى را نه تنها در اختیار پیامبران و پیشوایان الهى قرار داده، که گاهى در اختیار غیر آنها نیز قرار مى داده است، از جمله در سوره «جنّ» آیات 26 و 27 مى خوانیم: «عالِمُ الْغَیْبِ فَلا یُظْهِرُ عَلى غَیْبِهِ أَحَداً * إِلاّ مَنِ ارْتَضى مِنْ رَسُول»؛ (خداوند از تمام امور پنهانى آگاه است و هیچ کس را از علم غیب خود آگاه نمى کند * مگر رسولانى که مورد رضایت او هستند).
اصولاً تکمیل مقام رهبرى، آن هم یک رهبرى جهانى و همگانى، نیاز به آگاهى بر بسیارى از مسائل که از نظر سایر مردم مکتوم است، دارد، و اگر خداوند این علم غیب را در اختیار فرستادگان و اولیائش نگذارد، مقام رهبرى آنها تکمیل نخواهد شد (دقت کنید).
این که جاى خود دارد، گاهى یک موجود زنده براى ادامه حیاتِ خود نیاز به دانستن گوشه اى از غیب دارد، و خداوند در اختیار آن مى گذارد مثلاً شنیده ایم: بعضى از حشرات در تابستان، پیش بینى وضع هواى زمستان را مى کنند، یعنى خداوند این غیب را به خصوص در اختیار آنها مى گذارد؛ زیرا زندگى آنها بدون این مطلب چه بسا دستخوش فنا مى گردد.(1)