قرآن و مسئله «استقلال روح»

آیا مسئله بقاء روح در قرآن آمده و آیا قرآن برای روح استقلال قائل شده است؟

در قرآن آيات متعددى وجود دارد كه حكايت از بقاى روح و استقلال آن دارد. خداوند در قرآن می فرماید: «هرگز گمان مبر آنها كه در راه خدا كشته شده اند، مردگانند؛ بلكه آنها زنده اند و در نزد پروردگارشان روزى داده مى شوند»، اين آيه صراحت در بقاى روح شهداء دارد و البته روح آنان تفاوتی با ارواح ديگران ندارد. هم چنین می فرماید: «فرشته مرگ شما را مى گيرد»، در واقع به جاى مرگ تعبير به گرفتن شده؛ زیرا با مرگ جسم، انسان بكلى نابود نمى گردد و چيزى از او باقى مى ماند که باز اشاره به مسئله بقاى روح است.

بی فایده و غیر عقلی بودن توسل به مردگان و شفاعت جستن از آنها!

توسل به افرادی مثل رسول خدا(ص) و شفاعت جستن از آنها در هنگام حیاتشان یا در آخرت امری معقول است؛ امّا توسل به مرده و شفاعت جستن از او با توجّه به بیان الهی که می فرماید: «تو نمی توانی سخنت را به گوش مردگان برسانی»، چه فایده ای دارد؟!

از نظر قرآن مردگان سخن ما را می شنوند و درود بر پيامبر در حال تشهد نیز به معنی امکان ارتباط با اموات است. شواهد تاریخی نیز می گوید پیامبر با اموات سخن می گفت. طبق تعالیم قرآن اساس وجود انسان روح اوست و روح بعد از مرگ جسم باقی است. همچنین مراد از نفى سماع(شنیدن) نفى انتفاع است كه از آن به كنايه تعبير به نفى سماع شده است؛ يعنى مشركان سخن پیامبر را مى‏ شنوند، ولى از آن نفع نمى‏ برند.

منظور از آیه «أَمَتَّنَا اثْنَتَیْنِ وَ أَحْیَیْتَنَا اثْنَتَیْنِ»؛ (دو بار مردن و زنده شدن)!

منظور از «دو بار میراندن» و «دو بار زنده کردن» چیست؟

منظور از «دو بار میراندن»، مرگ در پایان عمر، و مرگ در پایان برزخ است، و منظور از «دو مرتبه احیاء»، احیاى برزخى و احیاى در قیامت است؛ یا اینکه منظور از «دو حیات»، زنده شدن در قبر براى پاره اى از سؤالات است، و زنده شدن در قیامت، و منظور از «دو مرگ»، مرگ در پایان عمر و مرگ در قبر مى باشد؛ و یا اینکه «مرگ نخستین»، مرگ قبل از وجود انسان در دنیا است، چرا که قبلاً خاک بود، بنابراین «زندگى اول» نیز زندگى این دنیا مى شود، و «مرگ دوم» در پایان این جهان است و «حیات دوم» در رستاخیز.

برزخ در روایات

احادیث، عالم برزخ را چگونه اثبات مى کنند؟

روايات فراوان شيعه و اهل تسنن با تعبيرات عالم قبر، عالم ارواح و جهانى بين دنيا و قيامت، خبر از واقعيت حيات برزخي مي دهند. ائمه(ع) آن را باغى از باغ هاى بهشت يا گودالى از گودال هاى جهنم معرفي نموده اند. امام سجاد(ع) می فرماید: «قبر باغى است از باغ هاى بهشت یا گودالى از گودال هاى جهنم»، هم چنین امام صادق(ع) می فرماید: «برزخ همان عالم قبر است که پاداش و کیفر میان دنیا و آخرت است، به خدا ما بر شما نمى ترسیم مگر از برزخ». بر این اساس عمده نگراني ائمه از برزخ  شیعیان بوده است.

پایگاه اطلاع رسانی دفتر مرجع عالیقدر حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی
سامانه پاسخگویی برخط(آنلاین) به سوالات شرعی و اعتقادی مقلدان حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی
تارنمای پاسخگویی به احکام شرعی و مسائل فقهی
انتشارات امام علی علیه السلام
موسسه دارالإعلام لمدرسة اهل البیت (علیهم السلام)
خبرگزاری دفتر آیت الله العظمی مکارم شیرازی

رسول الله (ص)

الصوم يدق المصير، و يذيل اللحم، و يبعد من حر السعير

روزه روده را باريک مي کند، گوشت را مي ريزد، و از گرماي سوزان دوزخ دور مي گرداند

ميزان الحکمة 6 / 389