درباره «صَبْر جَميل»، مفسران تعبيرات مختلفى دارند؛ بعضى گفته اند: «صبر جميل، صبرى است كه نه بى تابى در آن باشد و نه شكايت نزد مردم». بعضى گفته اند: «صبر جميل آن است كه براى خدا باشد». پيامبر اكرم(ص) نيز در برابر اين سؤال كه «صبر جميل» چيست؟ فرمودند: «صبرى است كه شكايتى در آن نباشد».
خداپرستى و دیندارى به این نیست که در مشکلات به سوى خدا رویم و دست به دامان لطف او بزنیم، امّا به هنگام فرو نشستن طوفان مشکلات، خدا و طاعت او را به فراموشى بسپاریم. اگر چنین باشد مشرکان و بت پرستانِ عصر جاهلیت نیز از خداپرستان خالص بودند؛ زیرا قرآن درباره آنها مى گوید: هنگامى که سوار بر کشتى شوند (و امواج غول پیکر دریا و گرداب ها از هر سو آنها را احاطه کند) خدا را با اخلاص مى خوانند، ولى هنگامى که خدا آنان را به خشکى رساند و نجات داد، راه شرک را پیش مى گیرند.
«کَرْب» به معنى زير و رو کردن زمين يا گره محکم در طناب است، سپس در غم و اندوه هائى که قلب انسان را زير و رو و همچون گرهى بر دل انسان مى نشيند گفته شده، لذا«کَرْب» در آيه 16سوره انعام، هر گونه مشکل مهمى را شامل مى شود.
هر کس سوره اعراف را در هر ماه بخواند در روز قیامت، از کسانى خواهد بود که نه ترسى بر آنهاست و نه غمى دارند و اگر در هر جمعه بخواند، در روز قیامت از کسانى مى باشد که بدون حساب به بهشت مى رود. آیات محکمه این سوره در روز رستاخیز در پیشگاه خدا براى کسانى که آنها را خوانده اند گواهى مى دهند. البته این مقام ها، مخصوص کسانى است که تقوا داشته باشند و در مسیر اصلاح گام بردارند.
هر کس سوره ألم نشرح را بخواند، پاداش کسى را دارد که محمّد(ص) را غمگین دیده و اندوه را از قلب او زدوده است.
«اسوة» به گفته مقائيس اللّغه در اصل به معناى مداوا و درمان و اصلاح آمده و لذا به طبيب، «آسِى» گفته مى شود و «اَسَى» (بر وزن عصا) به معناى غم و اندوه است. سپس اين واژه به معناى پيروى و تبعيت و دنباله روی نيز آمده، از آن جهت كه مداوا و درمان و اصلاح نياز به پى گيرى دارد. ولى راغب در مفردات معناى اصلى «اُسوه» را همان حالت پيروى مى داند؛ خواه در نيكى ها باشد يا بدى ها.
قالَ رَسُولُ اللّهِ صلّى اللّه عليه و آله :
من احب ان ينظر الى احب اهل الاءرض الى اهل السماء فلينظر الحسين.
هر که دوست دارد به محبوبترين شخص روى زمين نزد آسمانيان بنگرد، به حسين نگاه کند
بحار الانوار 43/297