آیین رحمت - معارف اسلامی و پاسخ به شبهات کلامی

«کَرْب» به معنى زير و رو کردن زمين يا گره محکم در طناب است، سپس در غم و اندوه هائى که قلب انسان را زير و رو و همچون گرهى بر دل انسان مى نشيند گفته شده، لذا«کَرْب» در آيه 16سوره انعام، هر گونه مشکل مهمى را شامل مى شود.

در این آیه  مى خوانیم:«قُلِ اللّهُ یُنَجِّیکُمْ مِنْها وَ مِنْ کُلِّ کَرْب ثُمَّ أَنْتُمْ تُشْرِکُون»؛ (بگو: خداوند شما را از این تاریکى ها و از هر گونه غم و اندوه دیگر نجات مى دهد [و بارها نجات داده است] ولى پس از رهائى باز همان راه شرک و کفر را مى پوئید»).
«کَرْب» - بر وزن حرب - در اصل، به معنى زیر و رو کردن زمین و حفر آن است، و نیز به معنى گره محکمى که در طناب دلو مى زنند آمده، سپس در غم و اندوه هائى که قلب انسان را زیر و رو مى کند و همچون گرهى بر دل انسان مى نشیند گفته شده است.
بنابراین، ذکر کلمه «کَرْب» در آیه بالا که معنى وسیع و گسترده اى دارد و هر گونه مشکل مهمى را شامل مى شود بعد از ذکر «ظلمات برّ و بحر» ـ که به قسمت خاصى از شدائد گفته مى شود ـ از قبیل ذکر یک مفهوم عام بعد از بیان مفهوم خاص است (دقت کنید).
در اینجا یادآورى حدیثى که در ذیل این آیه در بعضى از تفاسیر اسلامى آمده است، بى مناسبت نیست. از پیغمبر اکرم(صلى الله علیه وآله) نقل شده که فرمود: «خَیْرُ الدُّعاءِ الخَفِىُّ وَ خَیْرُ الرِّزْقِ ما یَکْفِى»؛ (بهترین دعا آن است که پنهانى [و از روى نهایت اخلاص] صورت گیرد، و بهترین روزى آن است که به قدر کافى بوده باشد) [نه ثروت اندوزى هائى که مایه محرومیت دیگران و بار سنگینى بر دوش انسان باشد].(1) و در ذیل همین حدیث مى خوانیم: «مَرَّ بِقَوْم رَفَعُوا أَصْواتَهُمْ بِالدُّعاءِ فَقالَ اِنَّکُمْ لا تَدْعُونَ الأَصَمَّ وَ لا غائِباً وَ اِنَّما تَدْعُونَ سَمِیْعاً قَرِیْباً»؛ (پیامبر از کنار جمعیتى گذشت که صداى خود را به دعا بلند کرده بودند، فرمود: شما شخص کَرى را نمى خوانید و نه شخصى را که از شما پنهان و دور باشد، بلکه شما کسى را مى خوانید که هم شنوا و هم نزدیک است!)،(2) از این حدیث استفاده مى شود که اگر دعا آهسته و آمیخته با توجه و اخلاص بیشتر باشد بهتر است.(3)