امام(ع) درباره «طلحه» و «زبير» كه در تحريك مردم بر ضدّ «عثمان» و سپس قتل او شركت كردند فرمود: «آنها حقّى را مطالبه مى كنند كه خود آن را ترك نموده اند و انتقام خونى را مى خواهند كه خود، آن را ريخته اند. اگر من در ريختن اين خون فرضاً شريك آنها بودم آنان نيز در آن سهمى دارند، و اگر خودشان به تنهايى اين كار را كرده اند بايد انتقام را از خود بگيرند و نخستين مرحله عدالت اين است كه خود را محكوم كنند. به خدا سوگند حوض آبى براى آنها فراهم سازم كه فقط خودم بتوانم آب آن را بكشم! به يقين آنها از آن سيراب برنمى گردند، و پس از آن ديگر آبى نخواهند نوشيد».

معاویه در طول زندگی خود پیوسته تلاش می کرد با هر وسیله ای پایه های لرزان حکومتش را استوار سازد؛ همانند برافراشتن پیراهن عثمان و برپایی شورش در برابر امام علی(ع) و ... برخى از شارحان نهج البلاغه مى نويسند: «معاويه در آغاز به عنوان خون خواهى عثمان، در برابر امام على(ع) برخاست، اما پس از پيروزى هيچ برخوردى با قاتلان عثمان نداشت بلکه گاه عطايى به آنها مى بخشيد». هم چنین سعد وقاص به معاويه می گوید: «به خدا سوگند دوست ندارم خلافت را آن گونه كه تو با مكر و حيله بدست آوردى در اختيار بگيرم».

سليمان بزرگ مرد شيعه عراق و صاحب نظر و طرف مشورت آنان بود. وي امير گروه چهار هزار نفرى توابين شيعه و طلب کنندگان خون امام حسين بود. او در 93 سالگي در عين الورده  درخونخواهی امام حسین(ع)  به شهادت رسید. محدثان به احاديث او استدلال مى کنند. احاديث او از پيامبر(ص) بدون واسطه يا با واسطه جبير بن مطعم در صحيح بخارى و صحيح مسلم موجود است. يحيى بن يعمر، عبداللّه بن يسار و ديگران از او حديث نقل کرده اند.

زبیر بن عوام یکی از دوستان علی(ع) بود و در جریان سقیفه به حمایت از ایشان پرداخت. زبیر طعم ثروت را در دوران خلفای پیش از علی(ع) چشید اما در قدرت سهیم نبود، در دوره حکومت علی(ع) با تحریک فرزندش، در خلافت طمع کرد و با یاری طلحه و سردمداری عایشه و با شعار انتقام خون عثمان بر علیه علی(ع) شوریدند. حدیث مشهور درباره شومی ابن زبیر این است که حضرت امیر(ع) فرموده اند: «زبیر همیشه از ما اهل بیت بود تا زمانی که فرزند نامبارکش، عبدالله بزرگ شد».

عایشه در راه بازگشت از مکه، وقتی از عبد بن ام کلاب شنید که عثمان را کشتند و بر على بن ابى طالب اتّفاق کردند، گفت: اگر کار براى سَرورت به انجام رسد، خدا کند که این آسمان بر این زمین فرود آید! مرا باز گردانید!، مرا باز گردانید. آن گاه به سوى مکّه باز گشت و گفت: به خدا سوگند، عثمان مظلومانه کشته شد. به خدا سوگند، به خونخواهى اش برمى خیزم. ابن ام کلاب گفت: براى چه؟ به خدا سوگند، تو نخستین کسى هستى که سخن خود را تغییر مى دهى و تو بودى که مى گفتى: پیر خرفت را بکشید که کافر شده است.