آیین رحمت - معارف اسلامی و پاسخ به شبهات کلامی

امام علي(ع) درباره لزوم «انفاق» می فرماید: «انباردار ديگران مباش و از آنچه به دست مى آورى در راه خدا انفاق كن»، بر این اساس آنانكه از اموال خود انفاق نمى كنند، بيچارگانى هستند كه تلاش خود را صرف نگهدارى اموال براى ورثه مى كنند؛ حسابش در قيامت برای آنها و لذتش در دنيا براى ديگران است. قرآن هم مي فرمايد: «خداوند اين چنين اعمال آنها را به صورتى حسرت آور به آنان نشان مى دهد».

امام علي(عليه السلام) در بخشی از نامه 31 «نهج البلاغه» مى فرمايد: ([از آنچه به دست مى آورى در راه خدا انفاق كن و] انباردار ديگران مباش)؛ «وَ لَا تَكُنْ خَازِناً لِغَيْرِكَ». اشاره به اينكه آنها كه از افزوده هاى اموال خويش انفاق نمى كنند و سعى در اندوختن آن دارند، بيچارگانى هستند كه تلاش خود را صرف نگهدارى اموال براى وارثان مى كنند و در قيامت، حسابش بر آنها و در دنيا لذتش براى ديگران است؛ همان وارثانى كه گاه كمترين اعتنايى به مورِث خود ندارند و عمل خيرى براى او انجام نمى دهند؛ بلكه گاه از او نكوهش مى كنند كه آنچه برايشان به ارث گذاشته كافى نيست. حتى اگر وارثان، افراد نيكى باشند و از آن در طريق طاعت خدا استفاده كنند باز هم مايه حسرت آنهاست؛ چرا كه زحمتش را آنها كشيدند و ثوابش را ديگران بردند، همان گونه كه در روايات اسلامى به آن اشاره شده است. امام صادق(عليه السلام) در تفسير آيه شريفه «كَذلِكَ يُريهِمُ اللهُ أَعْمالَهُمْ حَسَراتٍ عَلَيْهِمْ»(1)؛ (خداوند اين چنين اعمال آنها را به صورتى حسرت آور به آنان نشان مى دهد)؛ مى فرمايد: «قَالَ هُوَ الرَّجُلُ يَدَعُ مَالَهُ لَا يُنْفِقُهُ فِي طَاعَةِ اللهِ بُخْلًا ثُمَّ يَمُوتُ فَيَدَعُهُ لِمَنْ يَعْمَلُ فِيهِ بِطَاعَةِ اللهِ أَوْ فِي‏ مَعْصِيَةِ اللهِ فَإِنْ عَمِلَ بِهِ فِي طَاعَةِ اللهِ رَآهُ فِي مِيزَانِ غَيْرِهِ فَرَآهُ حَسْرَةً وَ قَدْ كَانَ الْمَالُ لَهُ وَ إِنْ كَانَ عَمِلَ بِهِ فِي مَعْصِيَةِ اللهِ قَوَّاهُ بِذَلِكَ الْمَالِ حَتَّى عَمِلَ بِهِ فِي مَعْصِيَةِ اللهِ عَزَّ وَ جَلَّ»(2)؛ (منظور از اين آيه كسى است كه مال فراوانى از خود به يادگار مى گذارد كه بر اثر بُخل، در راه خدا انفاق نمى كند. سپس مى ميرد و آن را براى ديگرى مى گذارد كه در طريق اطاعت خداوند يا معصيت او هزينه مى كند كه اگر در راه طاعت خدا عمل كرده، آن شخص مال خود را در ترازوى عمل ديگرى مى بيند و مايه حسرت او مى شود در حالى كه زحمت مال را او كشيده بود و اگر با آن معصيت خدا كند آن شخص به وسيله مالش كمك به معصيت خداوند متعال كرده است [و باز هم مايه حسرت اوست]).(3)