آیین رحمت - معارف اسلامی و پاسخ به شبهات کلامی

امام علی(ع) در بيانی كوتاه و پرمعنا در نهج البلاغه، به سه جنايت آتش افروزان جنگ «جمل» اشاره فرموده که عبارتند از: 1- غارت بيت المال. 2- ايجاد نفاق و تفرقه ميان مردم 3- كشتار گروهى بى گناه از مسلمانان پاكباز و صالح و صادق.

امام علی(عليه السلام) در سخنی كوتاه به جنايات بزرگ پيمان شكنانى كه آتش جنگ جمل را برافروختند اشاره مى كند و نخست مى فرمايد: (آنها بر كارگزاران و خزانه داران بيت المال مسلمين كه در اختيار من بود وارد شدند [آنان را كشتند و بيت المال را غارت كردند])؛ «فَقَدِمُوا عَلَى عُمَّالِي وَ خُزَّانِ مالِ بَيْتِ الْمُسْلِمِينَ الَّذِي فِي يَدَيَّ». سپس مى افزايد: ([خيانت بزرگ ديگر آنها اين بود كه] در شهرى كه تمام مردم آن در اطاعت و بيعت من بودند گام نهادند و وحدت آنها را به هم زدند و جمعيّت آنان را به زيان من به فساد كشاندند [و به شورش واداشتند])؛ «وَ عَلَى أَهْلِ مِصْر، كُلُّهُمْ فِي طَاعَتِي وَ عَلَى بَيْعَتِي؛ فَشَتَّتُوا كَلِمَتَهُمْ، وَ أَفْسَدُوا عَلَيَّ جَمَاعَتَهُمْ».
سپس به سومين خيانت بزرگ آنها اشاره كرده و مى فرمايد: (آنها بر شيعيان من حمله بردند، گروهى را با خدعه و نيرنگ كشتند و گروه ديگرى با شهامت دست به شمشير بردند و [در برابر اين مهاجمان خيانتكار] جنگيدند تا خدا را صادقانه ملاقات كردند [شربت شهادت را نوشيدند و به لقاء الله پيوستند])؛ «وَ وَثَبُوا عَلَى شِيعَتِي، فَقَتَلُوا طَائِفَةً مِنْهُمْ غَدْراً؛ وَ طَائِفَةٌ عَضُّوا(1)عَلَى أَسْيَافِهِمْ، فَضَارَبُوا بِهَا حَتَّى لَقُوا اللّهَ صَادِقِينَ». امام(عليه السلام) در اين بيان كوتاه و پرمعنا به سه جنايت روشن آنها اشاره فرمود: غارت بيت المال، ايجاد نفاق و تفرقه ميان مردم و كشتار گروهى بى گناه از مسلمانان پاكباز و صالح و صادق.
در حوادث جنگ جمل آمده است هنگامى كه عايشه وارد بصره شد و دو گروه در مقابل هم ايستادند در حالى كه شترسوار بود با صداى بلند فرياد زد اى مردم! كمتر سخن بگوييد و خاموش شويد، مردم در برابر او خاموش شدند. سپس او در سخنانى براى تحريك مردم بر جنگ چنين گفت: «بدانيد عثمان مظلوم كشته شد بايد قاتلان او را پيدا كنيد و آنها را به قتل برسانيد. آنگاه مسئله خلافت را به صورت شورا در ميان گروهى كه عمربن خطاب آنها را انتخاب كرده بود قرار دهيد. كسانى كه در خون عثمان شركت داشتند در اين شورا شركت نكنند».
در اين هنگام مردم به گفت و گو و نزاع برخاستند، بعضى مى گفتند: سخن همان است كه عايشه مى گويد و گروه ديگرى مى گفتند: عايشه را با مسئله خلافت چكار؟! او زنى است كه [به حكم قرآن] بايد در خانه خود بنشيند. در اين هنگام فرياد از جمعيّت برخاست و به يكديگر بدگويى كردند و با كفش و سنگ به جان هم افتادند و مردم به دو گروه تقسيم شدند گروهى با نماينده امام على(عليه السلام) «عثمان بن حنيف» همراه شدند و گروه ديگرى با عايشه و اصحاب او.(2) اين همان چيزى است كه امام(عليه السلام) در مورد ايجاد نفاق و تفرقه ميان مردمى كه همه متحد بودند اشاره فرمود.(3)