آیین رحمت - معارف اسلامی و پاسخ به شبهات کلامی

امام علی(ع) درباره پیامد منفی شکایت از «مصیبت ها» می فرماید: «آنكس كه از مصيبتى كه به او رسيده شكايت كند از پروردگارش شكايت كرده است». در واقع حوادثِ تلخ گاه به شكل ضرر و زيان و گاه به صورت مصيبت خودنمايى مى كنند، لذا انسانی كه ايمان و توحيدش كامل است مى داند در اين مصائب نيز حكمت ها و رحمت هايى است، به همين دليل زبان به شكايت نمى گشايد.

امام علي(علیه السلام) در بخشی از حکمت 228 «نهج البلاغه» مى فرمايد: (و آنكس كه از مصيبتى كه به او رسيده شكايت كند [در حقيقت] از پروردگارش شكايت كرده است)؛ «وَ مَنْ أَصْبَحَ يَشْكُو مُصِيبَةً نَزَلَتْ بِهِ فَقَدْ أَصْبَحَ يَشْكُو رَبَّهُ».
حوادثِ تلخ، گاه به شكل ضرر و زيان خودنمايى مى كند و گاه به صورت مصيبت، آن كس كه ايمان و توحيدش كامل است مى داند در اين مصائب نيز حكمت ها و رحمت هايى است، به همين دليل زبان به شكايت نمى گشايد، كه اگر زبان به شكايت بگشايد در واقع از خداوندى كه اين مصيبت را مقدر كرده شكايت كرده است. البته اينها مربوط به ضررها و مصائبى است كه خود ساخته نباشد؛ بلكه از دايره اختيار ما بيرون باشد.
جالب اين كه بعضى براى اين كه زبان به شكايت بگشايند چرخ گردون را مخاطب قرار داده و زمانه را نفرين مى كنند كه نمونه هاى آن در اشعار شعرا و نثر نويسندگان فراوان است، اما اگر آن را ریشه یابی کنیم، در می یابیم که گاهى اين شكايت ها، به شكايت از پروردگار منتهی می شود. از این رو  پيغمبر اكرم(صلى الله عليه وآله) در حديثى می فرماید: «لَا تَسُبُّوا الدَّهْرَ فَإنَّ اللهَ هُوَ الدَّهْرُ»(1)؛ (زمانه را دشنام ندهيد؛ زيرا اين، همان خداوند است [كه با اين تعبير بيان شده است]). هم چنین آن حضرت در حديث ديگرى می فرماید: «لا تَسُبُّوا الرِّياحَ فَإنَّهَا مَأمُورَةٌ وَ لَا الْجِبالَ وَ لَا السَّاعَاتِ وَ لَا الاَيّامَ وَ لَا اللَّيالِىَ فَتَأْثِمُوا وَ يَرْجِعَ إلَيْكُمْ»(2)؛ (بادها را دشنام ندهيد؛ زيرا از طرف خدا مأمورند و نه كوه ها و نه ساعت ها و نه روزها و نه شب ها را كه اگر اين كار را كنيد مرتكب گناه شده ايد و آن لعن و نفرين، به خود شما باز مى گردد).
البته گاه انسان براى جلب آرامش، مصيبت خود را با دوستان مؤمن در ميان مى گذارد تا آن ها به او تسلى دهند، اين ضررى ندارد، ولى گاه نزد غير آنها شكايت مى كند كه اين كار، زيانبار است. البته شكايت كردن به درگاه خداوند نه تنها عيبى ندارد؛ بلكه نوعى دعا و تضرع و درخواست از اوست و در دعاهاى معصومان(عليهم السلام) هم آمده است، همان گونه كه يعقوب پيغمبر(عليه السلام) بعد از آنكه يوسف(عليه السلام) و بنيامين را از دست داد در برابر سرزنش افراد گفت: «قالَ إِنَّما أَشْكُوا بَثِّي وَ حُزْني إِلَى اللَّهِ وَ أَعْلَمُ مِنَ اللَّهِ مَا لَا تَعْلَمُونَ»(3)؛ (گفت: من غم و اندوهم را تنها به خدا شكوه مى كنم، و از خدا چيزهايى مى دانم كه شما نمى دانيد!). و نيز در مناجات دوم از مناجات هاى پانزده گانه امام سجاد(عليه السلام) مى خوانيم: «إِلَهِى إِلَيْكَ أَشْكُو نَفْساً بِالسُّوءِ أَمَّارَةً».(4)