آیین رحمت - معارف اسلامی و پاسخ به شبهات کلامی

امام علي(ع) درباره لزوم تقدّم رضای خدا بر رضایت مردم می فرماید: «هرگز خداوند را براى جلب رضاى كسى از مخلوقش به خشم نياور؛ زيرا خداوند جاى همه كس را مى گيرد و كسى نمى تواند جاى او را بگيرد». انسان در بسيارى از اوقات بر سر دو راهى قرار مى گيرد؛ راهى به سوى رضاى خدا مى رود و راهى به سوى رضاى خلق، در چنين شرايطي، مؤمنان خالص از غير آنها شناخته مى شوند؛ مؤمنان خالص در آن راه گام مى گذارند كه رضاى خداست و ديگران رضاي مخلوق را ترجيح مي دهند.

امام علي(علیه السلام) در بخشی از نامه 27 «نهج البلاغه» - خطاب به محمد بن ابی بکر - مى فرمايد: (هرگز خداوند را براى جلب رضاى كسى از مخلوقش به خشم نياور؛ زيرا خداوند جاى همه كس را مى گيرد و كسى نمى تواند جاى او را بگيرد)؛ «وَ لَا تُسْخِطِ اللهَ بِرِضَا أَحَدٍ مِنْ خَلْقِهِ، فَإِنَّ فِي اللهِ خَلَفاً مِنْ غَيْرِهِ،‏ وَ لَيْسَ مِنَ اللهِ خَلَفٌ فِي غَيْرِهِ».
انسان، بسيارى از اوقات بر سر دو راهى گرفتار مى شود؛ راهى به سوى رضاى خدا مى رود و راهى به سوى رضاى خلق، در آنجا كه خلق چيزى زايد بر حقّ خود را بخواهند در اينجا مؤمنان خالص از غير آنها شناخته مى شوند؛ مؤمنان خالص در آن راه گام مى گذارند كه رضاى خداست؛ زيرا مى دانند كه با جلب رضايت و حمايت او هيچ كس نمى تواند كارى بر خلاف آنها انجام دهد در حالى كه اگر براى جلب رضاى بعضى از زياده خواهان، رضاى خدا را زير پا بگذارند، كاملا بى دفاع خواهند ماند.
آنچه را امام(عليه السلام) در نصيحت به محمد بن ابى بكر فرمود، در روايت ديگر به عنوان يكى از نشانه هاى ايمان خالص آمده است. امام صادق(عليه السلام) مى فرمايد: «مِنْ صِحَّةِ يَقِينِ الْمَرْءِ الْمُسْلِمِ أَنْ لَا يُرْضِيَ النَّاسَ بِسَخَطِ اللهِ»(1)؛ (از نشانه هاى سلامتِ ايمانِ مؤمن اين است كه رضايت مخلوق را به بهاى به دست آوردن غضب پروردگار طلب نكند). تجربه نشان داده آنها كه مرتكب اين كار مى شوند سرانجام هم رضايت خالق را از دست مى دهند و هم رضايت مخلوق را و آنها كه رضايت خالق را مى طلبند، هرچند در پاره اى از موارد سبب خشم مخلوق شوند، سرانجام هم رضاى خدا را به دست آورده اند و هم رضاى مخلوق را.
از اين فراتر در حديثى از رسول خدا(صلى الله عليه وآله) آمده است: «مَنْ طَلَبَ رِضَا مَخْلُوقٍ بِسَخَطِ الْخَالِقِ سَلَّطَ اللهُ عَزَّ وَ جَلَّ عَلَيْهِ ذَلِكَ الْمَخْلُوق‏ِ»(2)؛ (كسى كه خشنودى مخلوقى را با خشم پروردگار طلب كند سرانجام خداوند متعال آن مخلوق را بر سر او مسلط مى كند [تا به او ستم نمايد]).(3)