آیین رحمت - معارف اسلامی و پاسخ به شبهات کلامی

«ترس» اين صفت رذيله آثار نامطلوب بسيارى در زندگى انسان ها دارد: عامل قطعى شكست و زبونى ملت ها و اقوام مختلف است، انسان را از كارهاى بزرگ باز مى‏ دارد؛ زيرا كارهاى بزرگ هميشه با مشكلات بزرگ رو به روست و انسان هايى را مى‏ طلبد كه بتوانند از سدّ مشكلات عبور كنند و اين كار از افراد ترسو ساخته نيست.

صفت رذيله «ترس» آثار نامطلوب بسيارى در سراسر زندگى انسان ها دارد و به يقين يكى از عوامل قطعى شكست و زبونى و ذلّت است. ملّت‏ هاى بسيارى را در طول تاريخ مى ‏شناسيم كه با داشتن عِدّه و عُدّه فراوان، سال ها گرفتار زبونى و اسارت بودند؛ ولى به محض اينكه رهبرى شجاع و فرماندهى با شهامت پيدا كردند تمام توان آنها بسيج شد و به سرعت عقب‏ ماندگى خود را جبران كردند و به اوج عزّت و عظمت رسيدند. شجاعت پيامبر اسلام(صلى الله عليه و آله) به هنگام هجرت و در ميدان بدر و اُحد و در ميدان احزاب و در ساير غزوات، يكى از مهمترين عوامل پيروزى و پيشرفت سريع اسلام بود. به همين دليل در احاديث اسلامى از امام علي(عليه السلام) آمده است كه فرمود: «اَلشُّجَاعَةُ عِزٌّ حَاضِرٌ وَ الْجُبْنُ ذُلٌّ ظَاهِرٌ»؛ (شجاعت، عزّت حاضر است و جُبن، ذلّت آشكار!) و در جاى ديگر فرمود: «اَلشُّجَاعَةُ نُصْرَةٌ حَاضِرَةٌ وَ فَضِيلَةٌ ظَاهِرَةٌ»(1)؛ (شجاعت، يارى حاضر و فضيلتي آشكار است).
يكى ديگر از آثار منفى اين رذيله اخلاقى اين است كه انسان را از كارهاى بزرگ باز مى‏ دارد؛ زيرا كارهاى بزرگ هميشه با مشكلات بزرگ رو به روست و انسان هايى را مى‏ طلبد كه بتوانند از سدّ مشكلات عبور كنند و اين كار از افراد ترسو ساخته نيست. بنابراين چنين افرادى به فرض كه در زندگى توفيقى نصيبشان شود ناچيز و محدود خواهد بود و هرگز نمى‏ توانند دست به كارهاى مهمّ اجتماعى خواه جنبه انقلابى داشته باشد يا اصلاحى بزنند! اين مسئله تا آنجا پيش مى‏ رود كه در اسلام از مشورت مديران موفّق جامعه در كارهاى مهم با افراد جبان و ترسو نهى شده است؛ چرا كه آنها هميشه آيه يأس مى‏ خوانند و مديران را از انجام كارهاى مهم باز مى‏ دارند! اميرمؤمنان علي(عليه السلام) به مالك اشتر دستور داد كه افراد ترسو را در شوراى خود نپذيرد، چرا كه آنها سبب تضعيف تو مى ‏شوند، «لَا تَدْخُلَنَّ فِى مَشْوِرَتِكَ ... جَبَاناً يُضَعِّفُكَ عَنِ الْامُورِ»(2) و در جاى ديگر آمده است: «وَ يُعَظِّمُ عَلَيْكَ مَا لَيْسَ بِعَظِيمٍ»؛ (و موضوعات كوچك را در نظر تو بزرگ نشان مى‏ دهند).(3)