عبادت خداوند در چهره ‏هاي گوناگون تجلي مي كند. يكي از آنها «ذكر» است كه اقسام گوناگون دارد، مثل «ذكر عام» و «ذكر خاص». ذكر عام اختصاصي به موجود معين ندارد و تمام اشيا را دربر می گیرد. ذكر خاص مختص نوع معيني از مخلوقات است، مثل ذكر خصوص فرشته يا خصوص انسان. تقسيم ديگر به لحاظ قلب و قالب است كه گاه از آن به «ذكر قلبي» و «ذكر زباني» ياد مي شود. ذكر گاهي در برابر غفلت، سهو، نسيان به كار مي رود. ذكر زباني همان طور كه در برابر ذكر قلبي قرار مي گيرد در قبال «ذكر فعلي» و «ذکر عملي» نيز واقع مي شود.

علمای اخلاق براى «ذكر» سه مرحله برشمرده اند که شامل این موارد است: 1- «ذکر زبانی»؛ یعنی زبانش دائماً مشغول اذكار شرعى باشد، تا غفلت را از خود دور كند. 2- «ذکر قلبی»؛ یعنی دلش به ياد الطاف و نعمت و نقمت خدا باشد و مواظب باشد تا دلش نلغزد. 3- «ذکر عملی»؛ یعنی عملش براى خدا باشد طوری که هر كس ببيند متذكر خدا گردد.