آیین رحمت - معارف اسلامی و پاسخ به شبهات کلامی

محور قبولى عمل، «اخلاص» است، على(ع) فرمودند: «قبول نمى شود از عمل تو مگر عملى كه در آن اخلاص داشته باشى». عملى كه از روی اخلاص باشد، ميوه اش بهشت است و عملى كه از روی ریا و سمعه و ... باشد، زقّوم جهنمى به همراه دارد. در روایات است که خداوند به عمل مخلصانه نگاه مى كند، گرچه از انسانى شقىّ صادر شود.

محور قبولى عمل، «اخلاص» است، مولى على(عليه السلام) فرمودند: «أَنَّكَ لِمَنْ يُتَقَبَّلْ مِنْ عَمَلِكَ اِلَّا مَا أَخْلَصْتَ فِيهِ»(1)؛ (قبول نمى شود از عمل تو؛ مگر عملى كه در آن اخلاص داشته باشى).
اگر كسب و كار مى كنى، اگر صنعتگرى، اگر به تعليم و تعلّم مشغولى، نيّتت را خالص كن، تا محبوب خالق و خلق شوى و امور دنيا و آخرت تو رونق يابد، خدائى كه تو را آفريد و روزى داد هم او مى تواند قلب مردم را به تو منعطف كند به شرطى كه مخلص باشى!
در روايتى از مولى على(عليه السلام) است كه: «براى هر عملى درختى است و هر درختى نياز به آب دارد و آبها مختلف است، درختى كه از آب پاك مشروب شود، نيك و ميوه آن شيرين است و درختى كه برعكس از آب و مواد كثيف و مضرّ تغذيه كرد، درختى پليد و ميوه آن تلخ است».(2)
عملى كه از اخلاص تغذيه شد، مانند درختى مستحكم و طيّب، ميوه شيرينِ بهشت مى دهد و عملى كه از روي ریا و سمعه و خودنمائى تغذيه كرد، مانند درختى پليد مى گردد كه ميوه اى تلخ چون زقّوم جهنمى به همراه دارد.
خداوند به عمل نظر مى كند، او عمل صالح را دوست دارد، گرچه از انسانى شقىّ صادر شود، گاه خدا فاعل عمل را دوست ندارد، ولى نفس عمل را دوست دارد و گاهى فاعل را فى نفسه دوست دارد، ولى عملش را دوست ندارد؛ زيرا آن عمل را با شرائط مورد قبول چون اخلاص، انجام نداده است و اين، مضمون روايات است.(3)
پيامبر گرامى(صلى الله عليه وآله)، در سرزمين منا، در حجة الوداع، در مسجد خيف، خطبه اى ايراد كردند و در ضمن خطبه فرمودند: «نَصَرَ اللّهُ عَبْداً سَمِعَ مَقَالَتِى فَرَعَاهَا ثُمَّ بَلّغَهَا اِلَى مَنْ لَمْ يَسْمَعْهَا فَرُبّ حَامِلِ فِقْهٍ غَيْرِ فَقِيهٍ وَ رُبََّ حَامِلِ فِقْهٍ اِلَى مَنْ هُوَ اَفْقَهُ مِنْهُ ثَلَاثٌ لَايَغُلَّ عَلَيْهِنَّ قَلْبُ اِمْرَءِ مُسْلِمٍ، اِخْلَاصُ الْعَمَلِ لِلِّهِ وَ النَّصِيحَةُ لِاَئِمَةِ الْمُسْلِمِينَ وَ اللُّزُومُ لِجَمَاعَتِهِمْ»(4)؛ (خداوند كمك و يارى نمايد كسى را كه سخن مرا شنيد و آن را حفظ كرد و به كسانى كه نشنيدند رساند، چه بسيار دارنده فقه كه خود غير فقيه است و چه بسيار دارنده فقهى كه فقه را به فقيه تر از خود مى رساند، سه چيز است كه قلب مسلمان در آنها كينه توزى را روا نمى دارد: 1ـ اخلاص در كارها براى خدا 2ـ نصيحت پيشوايان و رهبران مسلمين 3ـ ملزم شدن به اجتماع مسلمانان يعنى همكارى با مسلمانان).
پيامبر(صلى الله عليه و آله) در اين جملات، اخلاص را مقدم بر دو چيز ديگر كرده اند و تأكيد هم فرموده اند كه به كسانى كه حضور ندارند، اين جملات را برسانيد، گويا اين جملات از قوانين عمومى اسلام است.(5)