آیین رحمت - معارف اسلامی و پاسخ به شبهات کلامی

«خوف» به معنى اعم را پنج قسم دانسته اند: 1ـ «خوف» كه عصيان كنندگان و گنهكاران به خاطر ارتكاب گناه دارند. 2ـ «خشيت» كه براى عالمان است به جهت اين كه خود را در محضر خدا مقصّر مى دانند. 3ـ «وجل» براى فروتنان و متواضعان است به جهت ترك خدمت. 4ـ «رهبه» براى عبادت كنندگان است، چون خود را مقصّر درگاه باري تعالى مى دانند. 5ـ «هيبت» براى عارفان است، زيرا شاهد دادگاه و عدل الهى، خداوند است.

«خوف» به معنى اعم را پنج قسم دانسته اند:
1ـ «خوف» كه عصيان كنندگان و گنهكاران به خاطر ارتكاب گناه دارند: (و براى کسى که از مقام پروردگارش خائف است، دو باغ بهشتى است)؛ «وَ لِمَنْ خَافَ مَقَامَ رَبِّهِ جَنَّتَانِ».(1)
2ـ «خشيت» كه براى عالمان است به جهت اين كه خود را در محضر خدا مقصّر مى دانند: (و تنها از میان بندگان او، دانشمندان خداترسند)؛ «اِنَّمَا يَخْشَى اللّهَ مِنْ عِبَادِهِ الْعُلَمَاءُ».(2)
3ـ «وجل» براى فروتنان و متواضعان است به جهت ترك خدمت: (مؤمنان، تنها کسانى هستند که هرگاه نام خدا برده شود، دلهاشان ترسان مى گردد)؛ «اَلَّذِينَ اِذَا ذُكِرَ اللّهُ وَجِلَتْ قُلُوبُهُمْ».(3)
4ـ «رهبه» براى عبادت كنندگان است، چون خود را مقصّر درگاه باري تعالى مى دانند: (و از روى بیم و امید ما را مى خواندند)؛ «وَ يَدْعُونَنَا رَغَباً وَ رَهَباً».(4)
5ـ «هيبت» براى عارفان است، زيرا شاهد دادگاه و عدل الهى، خداوند است. يعنى قاضىِ دادگاه، شاهد است: (خداوند شما را از [نافرمانى] خودش، برحذر مى دارد)؛ «يُحَذِّركُمُ اللّهُ نَفْسَهُ».(5) به اميد اين كه قلب ما در اين دنيا خائف شود تا در آخرت آمن گردد.(6)