آیین رحمت - معارف اسلامی و پاسخ به شبهات کلامی

شیعه معتقد است سجده براى غیر ذات پاک خداوند جایز نیست، زیرا سجده آخرین درجه خضوع است و آن مخصوص خدا است؛ و اگر براى شخص یا چیز دیگرى سجده کنیم او را همسان و هم شأن خدا قرار داده ایم. از نظر ما سجده یکى از معانى توحید، «توحید در عبادت» است، یعنى پرستش مخصوص خداست و بدون آن توحید کامل نمى شود. به تعبیر دیگر: پرستش غیر خدا از شعبه هاى شرک است و سجده نوعى پرستش است، بنابراین سجده براى غیر خدا نوعی از شرک است.

ما معتقدیم سجده براى غیر ذات پاک خداوند واحد یکتا جایز نیست، زیرا سجده نهایت خضوع و مصداق بارز پرستش است و عبودیّت مخصوص خداست.
تعبیر«وَللهِِ یَسْجُدُ مَنْ فِى السَّماوَاتِ وَالاَْرْضِ» ).(1) با توجه به مقدّم شدن «للّه» در جمله مزبور، آیه دلالت بر حصر دارد یعنى (همه و همه در آسمان و زمین فقط براى خدا سجده مى کنند)!
همچنین جمله «لَهُ یَسْجُدُونَ» در آیه 206 اعراف نشان دیگرى از انحصار سجده براى خداست.
اصولا سجده آخرین درجه خضوع است و آن مخصوص خدا است و اگر براى شخص یا چیز دیگرى سجده کنیم او را همسان و هم شأن خدا قرار داده ایم و این کار درست نیست.
ما یکى از معانى توحید را « توحید در عبادت» مى دانیم، یعنى پرستش مخصوص خداست و بدون آن توحید کامل نمى شود و به تعبیر دیگر: پرستش غیر خدا از شعبه هاى شرک است و سجده نوعى پرستش است، بنابراین سجده براى غیر خدا جایز نیست.
امّا سجده فرشتگان براى آدم که در چندین آیه از قرآن آمده، ـ همان گونه که مفسّران گفته اند ـ یا سجده به معناى احترام و تعظیم و تکریم آدم بوده، نه سجده به معناى پرستش، بلکه مقصود فرشتگان این بوده که ما در لباس شعر مى گوییم:
زیبنده ستایش آن آفریدگارى است *** کارد چنین دل آویز نقشى ز ماء و طینى
یا این که سجده چون به فرمان خدا بوده در واقع عبودیّت پروردگار بوده است و یا این که سجده شکر براى خدا بوده است.
و سجده یعقوب و همسر و فرزندانش براى یوسف که در قرآن آمده است:«وَخَرُّوا لَهُ سُجَّداً»؛ (همگى در برابر او به سجده افتادند».(2) نیز همان سجده شکر براى پروردگار متعال یا به معناى نوعى احترام و تکریم و تعظیم بوده است.
جالب توجّه این که در کتاب «وسائل الشیعه» که از منابع معروف حدیث ماست، در ابواب سجده نماز، بابى تحت عنوان « عدم جواز السجود لغیر الله» ذکر شده و درآن هفت حدیث از پیغمبر اکرم (صلى الله علیه وآله) و امامان معصوم نقل شده است که سجده براى غیر خدا جایز نیست.(3)؛ (4)