آیین رحمت - معارف اسلامی و پاسخ به شبهات کلامی

مسئوليت هاى سنگين «امام» ايجاب مي كند شرائط، صفات و ويژگى هاى «پيامبر» را دارا باشد؛ زيرا هر دو در يك مسير گام بر مى دارند و يك نوع مسئوليت دارند و آن چه را انبياء پايه گذارى كرده اند امامان پاسدارى و تكميل مي كنند. آنان همانند پيامبران بايد آنچه را مى دانند بدون خطا و اشتباه به مردم برسانند و اگر معصوم نباشند اهداف وجودى آنها تحقق نمى يابد.

با توجه به مسئوليت هاى سنگينى كه بر دوش امام و جانشين پيامبر(صلى الله عليه وآله) گذارده شده؛ طبعاً شرايط سنگينى بايد براى او وجود داشته باشد. شرائطى كه كم و بيش شبيه به شرائط و صفات و ويژگى هاى پيامبر(صلى الله عليه وآله) است؛ زيرا هر دو در يك مسير گام بر مى دارند و يك نوع مسئوليت را بر دوش دارند، پيامبر(صلى الله عليه وآله) در مرحله اول قرار گرفته و امامان(علیهم السلام) پشت سر او در مراحل بعد.
همان گونه كه در بحث نبوت این مطلب مورد مطالعه و دقت قرار می گیرد که پيامبر(صلى الله عليه وآله) به حكم مسئوليت مهم و عظيمى كه بر دوش دارد بايد از يك سو داراى علم و دانشى بسيار وسيع و گسترده باشد تا بتواند انسان ها را از خطرات گمراهى برهاند و در مسائل عقيدتى، اخلاقى، احكام و نظام اجتماعى به آنچه خير و سعادت و كمال آنها است رهنمون شود و احكام الهى را بى كم و كاست تبيين كند، علاوه بر اين بايد اطلاع وسيعى از روح و جسم انسان و مسائل روانى و اجتماعى و تاريخ جامعه بشرى و خلاصه آنچه به شناخت انسان هايى كه مورد تربيتند كمك مى كند داشته باشد و حتى در بحث علم انبياء ثابت شده كه آنها بايد از حوادث آينده نيز كم و بيش آگاه باشند تا بتوانند براى آن برنامه ريزى دقيقى كنند؛ چون رسالت آنها عام است.(1)
همين مسائل با تفاوت مختصرى درباره امامان راستين و جانشينان انبياء نيز صادق است؛ چرا كه آنها تداوم بخش راه و خط انبياء هستند و آنچه را آنان شروع مى كنند اينان دنبال مى نمايند و آنچه را انبياء پايه گذارى كرده اند امامان(عليهم السلام) پاسدارى و تكميل مى كنند. نهال هايى كه به دست با كفايت و تواناى انبياء غرس شده است با دست پر قدرت امامان(عليهم السلام) آبيارى مى شوند.
از سوى ديگر امامان راستين همچون پيامبران الهى بايد آنچه را مى دانند خالى از هر گونه خطا و اشتباه و انحراف به مردم برسانند و اگر معصوم از خطا و گناه نباشند اهداف وجودى آنها تحقق نمى يابد.
و ازسوى سوم پيامبران به حكم مقام رهبرى در دين و دنيا بايد از تمام خُلق و خُوها و صفات ظاهرى و باطنى كه موجب نفرت مردم مى شوند پاك باشند تا اهداف بعثت آنها عقيم نماند و مسأله نقض غرض پيش نيايد.
همين مطلب دقيقاً درباره امامان راستین(عليهم السلام) نيز صادق است آنها نه تنها بايد از آنچه اسباب تنفر است خالى باشند بلكه بايد جاذبه هاى اخلاقى به مقدار كافى براى جذب قلوب افكار در وجودشان باشد.(2)