آیین رحمت - معارف اسلامی و پاسخ به شبهات کلامی

در احادیث اسلامی این حقیقت تبیین شده که خداوند مومن را از نور خود آفریده، او نیز می تواند با نور الهی بنگرد و حقایق را ببیند. امام علی(ع) ایمان را باعث آباد شدن کاخ های علم و معرفت معرفی می کند. ايمان راستين انسان را عاشق حق و حقيقت مى كند و روح تسليم در برابر واقعيّات را در آدمى مى دمد؛ و به اين ترتيب روح و جان از هرگونه قيد و بندى آزاد و آماده پذيرش هرگونه معرفت مى شود.

رابطه ايمان و علم در احاديث اسلامى اینگونه بیان شده است:
1. در حديثى از امام صادق(عليه السلام) آمده است كه فرمود: «اِنَّ الْمُؤْمِنَ يَنْظُرُ بِنُورِ الله»(1)؛ (مؤمن با نور خداوند مى نگرد و حقايق را مى بيند).
يكى از دوستان امام صادق(عليه السلام) هنگامى كه اين حديث را شنيد از امام(عليه السلام) توضيح خواست. امام(عليه السلام) فرمود: اين به خاطر آن است كه خداوند مؤمن را از نور خود آفريده و با رحمت اش رنگ آميزى كرده است!
2. در حديث ديگرى از رسول خدا(صلى الله عليه وآله) مى خوانيم: «اِتَّقُوا فَراسَةَ الْمُؤْمِنَ فَاِنَّهُ يَنْظُرُ بِنُوْرِ اللهِ ثُمَّ تَلا «إِنَّ فِى ذَلِكَ لاَيَات لِّلْمُتَوَسِّمِينَ»» (2)؛ (از فراست مؤمن بر حذر باشيد، چرا كه او با نور خدا مى نگرد، سپس پيامبر(صلى الله عليه وآله) اين آيه را تلاوت فرمود كه: «در اين [سرگذشت اسفبار اقوامى مانند قوم لوط] نشان هاى عبرتى است براى هوشمندان!»).
3. در روايت ديگرى از موسى بن جعفر(عليه السلام) از پدران گرامى اش از رسول خدا(صلى الله عليه وآله) همين مطلب با تعبير ديگرى نقل شده است كه فرمود: «اِياّكُمْ وَ فَراسَةَ الْمُؤْمِنِ فَانَّهُ يَنْظُرُ بِنُورِ الله تعالى»(3)؛ (بر حذر باشيد از فراست مؤمن كه با نور خدا نگاه مى كند).
4. در بعضى از روايات مطلب از اين هم فراتر رفته است. چنانكه در نهج البلاغه از اميرمؤمنان على(عليه السلام) نقل شده است كه فرمود: «اِتَّقُوا ظُنُونَ الْمُؤْمِنِيْنَ فَاِنَّ الله سُبْحانَهُ جَعَلَ الْحَقَّ عَلَى اَلْسِنَتِهِمْ»(4)؛ (از حدس و گمان افراد با ايمان بر حذر باشيد چرا كه خداوند حق را بر زبان آنها قرار داده).
5. همچنين در نهج البلاغه از آن حضرت چنين آمده است: «وَبِالصّالِحِ يُسْتَدَلُّ عَلَى اْلأيْمانِ وَبِاْلأيْمانِ يَعْمُرُ الْعِلْمُ»(5)؛ (به وسيله اعمال صالح مى توان به وجود ايمان پى برد و به وسيله ايمان كاخ علم و معرفت آباد مى گردد).
6. اين بحث را با حديثى از امام باقر(عليه السلام) پايان مى دهيم. فرمود: «ما مِنْ مُؤْمِن اِلاّ وَلَهُ فَراسَةٌ يَنْظُرُ بِنُورِ اللهِ عَلَى قَدْرِ اِيْمانِهِ»(6)؛ (هيچ مومنى نيست مگر اين كه هوشيارى و هوشمندى ويژه اى دارد و به مقدار ايمان اش با نور خدا مى نگرد).
ايمان راستين انسان را عاشق حق و حقيقت مى كند و روح تسليم در برابر واقعيّات را در آدمى مى دمد؛ و به اين ترتيب روح و جان از هرگونه قيد و بندى آزاد و آماده پذيرش هرگونه معرفت مى شود.(7)