آیین رحمت - معارف اسلامی و پاسخ به شبهات کلامی

تفسیر موضوعی یعنی آیات مختلفی که در جای جای قرآن درباره موضوعی واحد وجود دارد، یکجا جمع آوری شود تا از مجموع آن، نظر قرآن درباره آن موضوع و ابعاد آن روشن شود. این درک جدید از آنجا به دست می آید که آیات قرآن همدیگر را تفسیر می کنند.

منظور از «تفسير موضوعى» اين است كه آيات مختلفى كه درباره يك موضوع در سرتاسر قرآن مجيد در حوادث و فرصت هاى مختلف آمده است جمع آورى و جمع بندى گردد؛ و از مجموع آن نظر قرآن درباره آن موضوع و ابعاد آن روشن شود.
مثلا آيات مربوط به دلايل خداشناسى از قبيل فطرت، برهان نظم، برهان وجوب و امكان، و ساير براهين در كنار هم چيده شود؛ و از آنجا كه «القرآن يفسر بعضه بعضا»؛ (آيات قرآن يكديگر را تفسير مى كنند) ابعاد اين موضوع روشن مى گردد.(1)
همچنين آيات مربوط به بهشت يا دوزخ، صراط، نامه اعمال آيات مربوط به مسائل اخلاقى، تقوا، حسن خلق، شجاعت و... آيات مربوط به احكام نماز، روزه، زكات و خمس و انفاق، آيات مربوط به عدالت اجتماعى و جهاد با دشمن و جهاد با نفس و...
مسلّماً هرگاه اين آيات كه در قرآن مجيد به مناسبت هاى گوناگون نازل شده است، هر گروه جداگانه جمع آورى و در كنار هم چيده شود و تفسير گردد حقايق تازه اى از آن كشف خواهد شد؛ و از اين جا ضرورت تفسير موضوعى روشن مى شود.(2)