آیین رحمت - معارف اسلامی و پاسخ به شبهات کلامی

از آنچه علماى سير و سلوك گفته اند اصول مشترك زير استفاده مى شود: 1ـ هدف اصلى لقاءاللّه و شهود ذات پاك پروردگار است. 2ـ براى رسيدن به اين مقصد، نخستين گام توبه از همه گناهان است. 3ـ در اين راه نبايد آداب چهارگانه مشارطه و مراقبه و محاسبه و معاقبه را فراموش کرد. 4ـ مبارزه با هواى نفس. 5ـ توجّه به أذكار و أوراد. 6ـ توجّه قلبى به حقيقت توحيد ذات و صفات و افعال خداوند. 7ـ شكستن بُت انانيّت. 8ـ استفاده از استاد و مُربّى.

از آنچه علماى سير و سلوك و رهروان اين راه (البتّه آنهايى كه در طريق شريعت و مسير اسلام و اهل بيت گام برمى داشتند نه التقاطي هاى صوفى مآب) گفته اند، اصول مشترك زير استفاده مى شود؛
1 ـ هدف اصلى لقاءاللّه و شهود ذات پاك پروردگار با چشم دل و حضور روحانى و معنوى در محضر اوست.
2 ـ براى رسيدن به اين مقصد، نخستين گام توبه از همه گناهان و شستن رذائل اخلاقى و آراسته شدن به فضائل اخلاقى است.
3 ـ در اين راه بايد آداب چهارگانه مشارطه و مراقبه و محاسبه و معاقبه را فراموش نكند؛ يعنى، صبحگاهان با خود شرط كند كه گِرد گناه و خلاف رضاى حق نگردد و در تمام مدّت روز مراقب نفس سركش باشد و شامگاهان و هنگام خواب به محاسبه بنشيند و اگر خلافى از او سرزده بود خود را به وسيله ترك انواع لذائذ مجازات و عقوبت كند.
4 ـ مبارزه با هواى نفس كه بزرگترين سدّ اين راه است از واجب ترين واجبات مى باشد.
5 ـ توجّه به أذكار و أورادى كه در شرع مقدّس وارد شده همچون ذكر «لاحَوْلَ وَلاقُوَّةَ اِلاّ بِاللّهِ» و ذكر «لااِلهَ اِلاّ اَنْتَ سُبْحانَكَ اِنّى كُنْتُ مِنَ الظّالِمينَ» و ذكر «اللّه» و «ياحىّ» و «يا قيّوم» و امثال اين اذكار، سبب قوّت بر پيمودن اين راه است.
6 ـ توجّه قلبى به حقيقت توحيد ذات و صفات و افعال خداوند و غرق شدن در صفات كمال و جمال او، توشه ديگرى براى اين راه پرفراز و نشيب است.
7 ـ شكستن بزرگترين بُتْ، یعنی بُت اَنانيّت و توجّه به خويشتن، از مهمترين شرائط وصول به مقصد است.
8 ـ گروهی استفاده از وجود استاد و مُربّى كه زير نظر او كار كند و همچون طبيب به درمان او بپردازد، را شرط دانسته اند و بعضى نيز روى آن تكيه خاصّى ندارند؛ هر چند متاسّفانه توجّه به استاد در مورد بسيارى از اشخاص سبب شده كه در دام شياطين خطرناكى كه خود را به صورت فرشته نشان مى داده اند! بيفتند و دين و دنيا و ايمان و اخلاق آنها بر باد رود!
بعضى نیز وظيفه ارشاد خلق و پيمودن راه انبيا و اوليا در هدايت مردم و امر به معروف و نهى از منكر را به عنوان آخرين مرحله آورده اند در حالى كه بسيارى مطلقاً سخنى از اين مرحله بر زبان نرانده و سالك را به خودش واگذارده اند.(1)