پاسخ اجمالی:
قرآن سرچشمه شقاوت انسان را «طغیان» و«دنیا پرستى» می داند، در واقع عصاره تعالیم انبیاء نیز همین است، زیرا هواپرستى پرده اى بر عقل انسان کشیده، و اعمال بدش را تزیین مى دهد و قدرت «تشخیص» را از او مى گیرد و او را به خود مشغول مى دارد. امام علی(ع) در حدیثی می فرماید: «هولناک ترین چیز ها پیروى از هواى نفس، و آرزوهاى طولانى است، اما پیروى از هوى، شما را از حق باز داشته، و اما آرزوهاى طولانى آخرت را به فراموشى مى سپرد». هم چنین امام صادق(ع) مى فرماید: «نفس را با هوا و هوس رها مکن زیرا نفس را می کشد».
پاسخ تفصیلی:
آیات قرآن شقاوت انسان را در «طغیان» و «دنیا پرستى» مى شمرد، و سعادت او را در «خوف از خدا» و «ترک هوا» و عصاره تمام تعلیمات انبیاء و اولیاء نیز همین است و بس.
در حدیثى از امیر مؤمنان على(علیه السلام) مى خوانیم: «إِنَّ أَخْوَفَ ما أَخافُ عَلَیْکُمُ إِثْنانِ: اتِّباعُ الْهَوى وَ طُولُ الاْ َمَلِ، فَأَمَّا اتِّباعُ الْهَوى فَیَصُدُّ عَنِ الْحَقِّ، وَ أَمّا طُولُ الاْ َمَلِ فَیُنْسِی الآخِرَةَ» ؛ (هولناک ترین چیزى که از آنها بر شما خائفم دو چیز است: پیروى از هواى نفس، و آرزوهاى طولانى، اما پیروى از هوى، شما را از حق باز مى دارد، و اما آرزوهاى طولانى آخرت را به فراموشى مى سپرد). (1)
هواپرستى پرده اى بر عقل انسان مى کشد، اعمال سوئش را در نظر او تزیین مى دهد، و حس تشخیص را که بزرگترین نعمت خدا، و امتیاز انسان از حیوان است، از او مى گیرد، و او را به خود مشغول مى دارد، این همان است که یعقوب آن پیغمبر روشن ضمیر به فرزندان خلافکار گفت: «بَلْ سَوَّلَتْ لَکُمْ أَنْفُسُکُمْ أَمْرا». (2)
در اینجا سخن بسیار است، بهتر آن است به دو حدیث از احادیث اهل بیت(علیهم السلام) که همه گفتنى ها در آن گفته شده است، اشاره کنیم:
امام باقر(علیه السلام) مى فرماید: «الْجَنَّةُ مَحْفُوفَةٌ بِالْمَکارِهِ وَ الصَّبْرِ، فَمَنْ صَبَرَ عَلَى الْمَکارِهِ فِی الدُّنْیا دَخَلَ الْجَنَّةَ، وَ جَهَنَّمُ مَحْفُوفَةٌ بِاللَّذّاتِ وَ الشَّهَواتِ، فَمَنْ أَعْطى نَفْسَهُ لَذَّتَها وَ شَهْوَتَها دَخَلَ النّارَ»؛ (بهشت در لابلاى ناراحتى ها، صبر و شکیبائى و استقامت پوشیده شده است، هر کس در برابر ناراحتى ها [و ترک شهوات] در دنیا شکیبائى کند داخل بهشت مى شود، و دوزخ در لابلاى لذات نامشروع و شهوات سرکش پیچیده شده، و هر کس نفس خویش را در برابر این لذات و شهوات آزاد بگذارد داخل آتش مى شود). (3)
امام صادق(علیه السلام) مى فرماید: «لاتَدَعِ النَّفْسَ وَ هَواها، فَإِنَّ هَواها فِی رَداها، وَ تَرْکُ النَّفْسِ وَ ما تَهْوى دائُها، وَ کَفُّ النَّفْسِ عَمّا تَهْوى دَواها»؛ (نفس را با هوا و هوسها رها مکن؛ چرا که هواى نفس سبب مرگ نفس است و آزاد گذاردن نفس در برابر هواها درد آن است، و باز داشتن آن از هوا و هوس هایش دواى آن است). (4)
نه تنها جهنم آخرت، زائیده هواپرستى است، که جهنم هاى سوزان دنیا، همچون ناامنى ها، بى نظمى ها، جنگ ها، خونریزى ها، جدال ها، و کینه توزى ها همه ناشى از آن است. (5)
تا کنون هیچ نظری برای این مطلب درج نشده است.