آیین رحمت - معارف اسلامی و پاسخ به شبهات کلامی

حسن صباح در حدود سالهاى 495 تا 500 هجرى داعیانى به شام فرستاد. در حوالى سال 520 هجرى نزاریان شام قوت گرفتند. مهمترین داعى نزارى شام، راشدالدین سنان نام دارد. با فروپاشى دولت نزاریان در ایران، نزاریان شام ضربات روحى شدیدى را متحمل شدند. بیبرس، رئیس دولت ممالیک مصر به شام حمله کرد و توانست آنها را تحت سلطه خود درآورد. نزاریان شام بعد از دوره ممالیک با امپراطورى عثمانى کنار آمدند. بعد از مقام یافتن امام نزارى در هند، روابط نزاریان شام با امام خود رو به ازدیاد گذاشته و این روابط ادامه دارد.

حسن صباح در حدود سالهاى 495 تا 500 هجرى داعیانى به شام فرستاده و توانست آنان را با خود همراه سازد، ولى نزاریان شام از انسجام خاصى برخوردار نبودند؛ تا اینکه در حوالى سال 520 هجرى نزاریان شام قوت گرفته و دژهایى را به تصرف خود درآوردند. یکى از مهمترین این قلعه ها، دژ مصیاف بود که در سال 535 هجرى به تصرف آنان درآمد. مهمترین داعى نزارى شام، راشدالدین سنان نام دارد. سنان در قلعه الموت علم آموخت و در سال 557 هجرى راهى شام گردید. او در آنجا پس از تحکیم موقعیت خود فدائیانى را تربیت کرد که مهمترین کار آنها کشتن بزرگان صلیبى بود. او با این کار وحشت عجیبى در دل صلیبیون مسیحى انداخت. بنابر نقل تواریخ، یکى از مقتولین، رئیس حکومت صلیبیون در اورشلیم بود که در سال 558 ق به دست نزاریان به قتل رسید. بعضى این قتل را توطئه پادشاه انگلستان ریچارد اول ملقب به شیردل مى دانند که با این کار، هم رئیس حکومت اورشلیم را از جلوى راه خود برداشت و هم نزاریان و مسلمانان را بدنام کرد. به هر حال راشدالدین سنان بعد از سى سال جنگ و صلح با صلیبیون، صلاح الدین ایوبى و حکومت هاى محلى در سال 589 هجرى در قلعه کهف از دنیا رفت. با مرگ وى دوره اوج نزاریان شام نیز به پایان رسید، ولى هیچ گاه از فرمان الموت خارج نگشت. نزاریان شام روابط خود را با ایوبیان حفظ کرده، ولى با فرنگیان در جنگ بودند و در سال 610 هجرى پسر پادشاه انطاکیه را به قتل رساندند. در بین سالهاى 620 - 624 هجرى روابط دوستانه اى با امپراطور آلمان که در آن زمان براى جنگ با مسلمانان به فلسطین آمده بود، برقرار کردند. ابتکار طرح دوستى با امپراتور آلمان بود که شاید از ترس طرح دوستى با نزاریان را فراهم کرد. ولى در سال 633 هجرى، پاپ گرگوریوس نهم، رهبر مسیحیان کاتولیک جهان، این عمل را تقبیح کرد و باعث افت روابط دوستانه گردید. صلیبیون از رهبران نزارى شام با عنوان شیخ الجبل یاد کرده اند. با فروپاشى دولت نزاریان در ایران به دست مغولان در سال 654 هجرى، نزاریان شام ضربات روحى شدیدى را متحمل شدند، ولى توانستند موجودیت خود را حفظ کنند. آنان در این زمان طرح دوستى با صلیبیون ریخته، ولى این رابطه کوتاه بود و بیبرس، رئیس دولت ممالیک مصر به شام حمله کرد و توانست از آنان خراج بگیرد و آنها را تحت سلطه خود درآورد. حاکمان ممالیک مصر بعد از چندى اقتدار خود را بر قلاع نزاریان شام افزوده و حتى توانستند در عزل و نصب رهبران اسماعیلیان شام دخالت نمایند. در سال 669 هجرى دو تن از فدائیان نزارى گرفتار ماموران حاکم مصر شده و اعتراف کردند که مامور قتل بیبرس، حاکم مصر بودند. کشف این توطئه باعث خشم حاکم مصر شد و قلاع اسماعیلیه به محاصره درآمد. نزاریان که اکنون هیچ توانى براى مقابله نداشتند، تسلیم ممالیک شده و قلاع خود را یکى پس از دیگرى تسلیم کردند و در سال 671 هجرى آخرین قلعه نزاریان شام نیز به دست ممالیک افتاد، ولى بیبرس برخلاف مغولان، آنان را از دم تیغ نگذراند و به آنان اجازه داد که در بین مردم زندگى کنند. ابن بطوطه در سیاحت نامه خود متذکر مى شود که قلاع اسماعیلیه در شام در سال 726 هجرى در دست اسماعیلیان است و آنان به صورت نیمه مستقل اداره آنها را در دست دارند. بنابراین نزاریان شام برخلاف نزاریان ایران قتل عام نشده، بلکه به زندگى عادى خود ادامه داده و سنّتهاى خود را حفظ کردند. نزاریان شام بعد از دوره ممالیک با امپراطورى عثمانى نیز کنار آمده و روابط حسنه اى با آنها داشتند و مالیاتهاى خود را به عثمانیان مى پرداختند، ولى با نُصیریان که همسایه محلى آنان بودند، درگیریهایى داشتند. در درون جامعه نزارى شام هر از چندگاهى درگیریهاى خانگى نیز اتفاق مى افتاد و باعث تضعیف آنها مى شد. به هر حال نزاریان شام در دوره عثمانى به راه خود ادامه داده و قلاع خود را به صورت نیمه مستقل حفظ کردند. بعد از مقام یافتن امام نزارى در هند، روابط نزاریان شام با امام خود رو به ازدیاد گذاشته و امام چهل و هشتم نزاریان در سال 1951 میلادى به شام سفر کرد و از آنجا دیدن نمود و این روابط اکنون نیز ادامه دارد. نزاریان سوریّه حدود صد هزار نفر مى باشند که در منطقه سلمیّه زندگى مى کنند و توسط شورایى که به وسیله امامشان انتخاب مى شود، اداره مى شوند.(1)، (2)