آیین رحمت - معارف اسلامی و پاسخ به شبهات کلامی

معجزه عبارت از چیزى است که شرایط سه گانه زیر در آن جمع باشد: 1- کار خارق العاده اى باشد که به کلّى خارج از توانایى نوع بشر است. 2– این کار همراه با ادّعاى نبوّت یا امامت از سوى خدا باشد. 3– این کار همراه با تحدّى یعنى دعوت به معارضه و مقابله به مثل باشد.

 در مقاییس اللّغه، براى ریشه اصلى اعجاز یعنى (عجز) دو معناى "ضعف" و "دنباله هرچیزى" ذکر شده است، ولى راغب در مفردات این دو معنا را به یک معنا باز مى گرداند و معناى اصلى را همان؛ "دنباله هرچیزى" مى داند؛ و از آن جا که افراد ضعیف و ناتوان به دنبال دیگران مى افتند (عقب تر از همه حرکت می کنند)، این واژه به معناى "ضعف" آمده؛ و از آن جا که معجزات انبیاء آن چنان است که اگر دیگران بخواهند با آن مقابله به مثل کنند ناتوان مى شوند واژه اعجاز بر آن اطلاق شده است.
به هر حال، معجزه در تعریفى که علماى عقاید براى آن ذکر کرده اند عبارت از چیزى است که شرایط سه گانه زیر در آن جمع باشد:
1- کار خارق العاده اى باشد که به کلّى خارج از توانایى نوع بشر است; و حتّى بزرگ ترین نوابغ جهان، از آوردن مثل آن عاجزند.
2- همراه با ادّعاى نبوّت یا امامت از سوى خدا باشد یا به تعبیر دیگر به عنوان سندى بر حقّانیت مدعّى رسالت و امامت باشد.
3- همراه با تحدّى یعنى دعوت به معارضه و مقابله به مثل باشد، یعنى مدّعى نبوت یا امامت اعلام کند که اگر مى گویید این کار از سوى خدا نیست همانند آن بیاورید؛ همان گونه که قرآن درباره معجزه بودن این کتاب آسمانى بارها چنین مطلبى را مطرح کرده است.(1)