آیین رحمت - معارف اسلامی و پاسخ به شبهات کلامی

«معجزه» به كار خارق العاده اى گفته مي شود كه از حدود توانايى نوع بشر خارج است و هيچ كسي نمي تواند همانند آن را بياورد و همراه با دعوى پيامبرى و تحدّي (يعني دعوت به مبارزه و مقابله) هم باشد.

درباره اينكه «معجزه» چيست؟ بايد گفت: «معجزه» عبارت از كار خارق العاده اى است كه بايد سه نكته زير در آن جمع باشد:
1. بايد به كلى خارج از حدود توانايى نوعِ بشر باشد و هيچ كس حتى نوابغ جهان نتوانند با نيروى انسانى همانند آن را بياورند. 2. بايد توأم با دعوى پيامبرى باشد؛ يعنى آورنده آن به عنوان يك سند زنده براى صدق گفتار خود در دعوى رسالت از طرف خدا آن را انجام دهد. 3. بايد توأم با تحدّي (دعوت به مبارزه و مقابله) باشد؛ يعنى از تمام انسان ها دعوت كند كه اگر مى توانند مانند آن را بياورند. بنابراين اگر يكى از شرايط سه گانه فوق در آن نباشد معجزه ناميده نمى شود. از اينجا تفاوت معجزه با كارهاى نوابغ جهان و اكتشافات حيرت انگيز علمى به طور مختصر روشن مى شود؛ زيرا گرچه كارهاى نوابغ و اكتشافات عجيب علمى در نوعِ خود نادر و كم نظير است؛ ولى از توانايى نوعِ انسان بيرون نيست؛ زيرا اين امكان وجود دارد كه نابغه ديگرى نظير آن را انجام دهد.

امّا بايد معجزات در وضع و شرايطى باشد كه حتى يك بشر بى ارتباط با جهان ماوراء طبيعت ـ هر قدر هم فوق العاده و نابغه باشد ـ نتواند مانند آن را انجام دهد. اين مطلب را مى توان در ضمن مثالى اين گونه روشن ساخت كه: اگر كودك 6 يا 8 ساله اى مانند يك سخنران ورزيده و ماهر با عبارات سليس و روان و دلنشين صحبت كند اين يك نبوغ فوق العاده است؛ اما از حدود توانايى نوع بشر بيرون نيست؛ زيرا ممكن است كودك ديگرى پيدا شود كه به همين زيبايى و مهارت سخن بگويد، به همين دليل نمى توان نام آن را معجزه گذاشت؛ ولى اگر يك نوزاد دو روزه اين چنين سخن بگويد قطعاً او يك نابغه نيست؛ زيرا اين عمل از حدّ نبوغ هم خارج است و مُسلّماً چنين نوزادي به جهانى غير از اين جهانِ طبيعت، علل و معلول عادى آن ارتباط خاصى پيدا كرده است، چنين عملى در صورتى كه با شرايط ديگرى همراه باشد معجزه ناميده مى شود و منظور ما از معجزه يعنى كارى كه از قدرت بزرگ ترين نوابغ جهان نيز بيرون باشد.
مثال ديگر: ممكن است دانشمندى بتواند با وسائل علمى، درخت خرمايى را كه بايد در مدت 7 سال به ثمر برسد، در مدت يك سال به ثمر برساند، مسلماً چنين دانشمند گياه شناسى به يك كشف بزرگ و كم نظير علمى نايل شده؛ ولى اين عمل را ممكن است دانشمند نابغه ديگرى در همين مورد يا مورد مشابه آن انجام دهد. حال اگر كسى پيدا شود كه در يك دقيقه هسته خرمايى را به ثمر برساند يا در يك چشم بر هم زدن درخت خشكيده اى را باردار نمايد، چنين عملى معجزه است و از قدرت علم، عقل و نبوغ بشر عادى بيرون مى باشد.

در ضمن از اين بيان معلوم شد كه هيچ مانعى ندارد انجام يك عمل در زمان معين يا در شرايط خاصى معجزه باشد؛ اما در شرايط و زمان هاي ديگر معجزه نباشد. مثلا حضرت مسيح(عليه السلام) بيمارانِ غير قابل علاج يا كورِ مادرزاد را به فرمان خدا شفا مى داد و اين عمل در آن زمان و يا طريقه اى كه حضرت مسيح(ع) انجام مى داد معجزه بوده است؛ زيرا از حدود قدرت و توانايى انسان ها به كلى بيرون بوده؛ امّا امروزه مانعى ندارد كه بر اثر پيشرفت علم پزشكى و با فن آورى خاصى آن بيمارى ها قابل علاج باشند. البته امروزه انجام اين عمل و با اين وسائل، معجزه نيست؛ زيرا ممكن است كسان ديگرى مشابه آن را انجام دهند؛ ولى در آن روز و با آن ترتيب خاص معجزه بوده است.(دقت كنيد)(1)