آیین رحمت - معارف اسلامی و پاسخ به شبهات کلامی

در آغاز سوره قمر، از مساله نزدیکى قیامت و موضوع «شق القمر» سخن گفته، سپس درباره قوم «نوح» و قوم «عاد» و قوم «ثمود» و قوم «لوط» و «آل فرعون» آیاتی بیان شده و در آخرین بخش، مقایسه اى میان این اقوام و مشرکان «مکّه» و مخالفان پیامبر اسلام(ص) کرده و سوره را با شرح قسمتى از مجازات مجرمان در قیامت، و پاداش هاى عظیم پرهیزگاران، پایان مى دهد.

این سوره ویژگى سوره هاى مکّى را، که بحث هاى داغ از مبدأ و معاد است در بر دارد، و مخصوصاً بیانگر کیفرهاى گروهى از اقوام پیشین است، که بر اثر لجاجت و عناد و پیمودن راه کفر و ظلم و فساد، یکى پس از دیگرى، به عذاب هاى کوبنده الهى گرفتار، و هلاک شدند.
و به دنبال هر یک از این سرگذشت ها، جمله: «وَ لَقَدْ یَسَّرْنَا الْقُرْآنَ لِلْذِّکْرِ فَهَلْ مِنْ مُدَّکِر»؛ (1) (ما قرآن را براى تذکر سهل و آسان ساختیم، آیا کسى هست که پند گیرد) تکرار مى کند، تا درسى باشد براى مسلمین و کفار!
روى هم رفته محتواى این سوره را در هفت بخش، مى توان خلاصه کرد:
1 ـ آغاز سوره، از مساله نزدیکى قیامت و موضوع «شق القمر» و اصرار مخالفان در انکار آیات الهى سخن مى گوید.
2 ـ در بخش دیگر، از نخستین قوم سرکش و متمرد و لجوج یعنى قوم «نوح» و مساله «طوفان» به صورت فشرده اى بحث مى کند.
3 ـ بخش دیگر، داستان قوم «عاد» و عذاب دردناک آنها را شرح مى دهد.
4 ـ در چهارمین بخش، سخن از قوم «ثمود» و مخالفت آنها با پیامبرشان «صالح»(علیه السلام) است، و همچنین «معجزه ناقه»، و بالاخره مجازات آنها با «صیحه آسمانى» است.
5 ـ سپس، به سراغ قوم «لوط» مى رود، و ضمن اشاره گویا و فشرده اى به کفر و انحراف اخلاقى آنها، به قسمتى از عذاب دردناکشان اشاره مى کند.
6 ـ در بخش دیگر، سخن بسیار کوتاهى از «آل فرعون» و مجازات آنها آمده.
7 ـ و در آخرین بخش، مقایسه اى میان این اقوام و مشرکان «مکّه» و مخالفان پیامبر اسلام(صلى الله علیه وآله) کرده، آینده خطرناکى را که در صورت ادامه این راه در پیش دارند، بازگو مى کند، و سوره را با شرح قسمتى از مجازات مجرمان در قیامت، و پاداش هاى عظیم پرهیزگاران، پایان مى دهد.
آیات سوره، غالباً کوتاه، و بسیار داغ و تکان دهنده است.
نام گذارى سوره به نام «قمر»، به مناسبت نخستین آیه این سوره است که، از «شقّ القمر» بحث مى کند.(2)