از ویژگی های بارز ادبی قرآن، قاطعیت و صراحت آیات آن در عین ظرافت و لطافت عبارات است. صراحت لهجه در بیان حقیقت، برای شنوندگان دلنشین است و در مقابل، چند پهلو سخن گفتن، حکایت از ضعف و ناتوانی گوینده دارد. این قاطعیت در مباحث توحید و شرک، مبدء و معاد و . . . آشکارا وجود دارد.
واژه محکم از ریشه حکم بر وزن (قفل) است که دارای معانی متعددی است اما همه آن ها، به معنای منع و جلوگیری است. آيات محكمات را، از اين نظر محكمات گفته اند كه صراحت و وضوح آنها از هرگونه تفسير و تأويل نادرست، جلوگيرى مى كند.
گر چه بعضى از مفسران ـ تحت تأثیر افکار تند غربى ـ داستان آدم(ع) و همسرش را«مجاز» دانسته و«سمبولیک» معنی کرده اند، اما ظاهر آیات قرآن حکایت از یک جریان واقعى مى کند و اشاراتى به زندگى آینده نوع بشر در این جهان دارد که تحت تأثیر غرائز سرکش قرار نگیرد و در عین حال به رحمت خدا امیدوار باشد.
«ابولهب» و همسرش از بدزبان ترین دشمنان پیامبر(ص) بودند. او در بسیارى از مواقع همچون سایه به دنبال پیغمبر(ص) بود و از هیچ کارشکنى فروگذار نمى کرد. به همین جهت آیات سوره مسد با صراحت و خشونت، او و همسرش را به باد انتقاد مى گیرد.
قال الباقر عليه السّلام :
ما مِنْ رَجُلٍ ذکَرَنا اَوْ ذُکِرْنا عِنْدَهُ يَخْرُجُ مِنْ عَيْنَيْهِ ماءٌ ولَوْ مِثْلَ جَناحِ الْبَعوضَةِ اِلاّ بَنَى اللّهُ لَهُ بَيْتاً فى الْجَنَّةِ وَ جَعَلَ ذلِکَ الدَّمْعَ حِجاباً بَيْنَهُ وَ بَيْنَ النّارِ.
الغدير، ج 2، ص 202