امام علی(ع) در واپسین لحظات عمر خود به اصبغ ابن نباته فرمودند: «روزي پيامبر(ص) به من فرمود: به مسجد مي ‏روي و به مردم مي گويي: لعنت خدا و فرشتگان و انبيا بر كسي كه به غير پدرش انتساب پيدا كند و به غير مواليانش ارتباط داشته و اين رابطه را قطع كند و اجرت اجیر را ندهد. وقتی منظور ایشان را از این جملات پرسيدم فرمود: من پدر شما هستم. هر كه به پدرش ارتباط نداشته باشد با پيامبر(ص) ارتباط ندارد و مشمول لعنت خدا و فرشتگان است. من مولاي شمايم ارتباطتان را با من قطع نكنيد. من اجيرم، اجرتم را بدهيد. اجرتم نيز همان محبت خاندانم است».

گروهى از صحابه در زمان پیامبر(ص) با شنیدن آیات و روایات ولایت و خلافت علی(ع)، او را به عنوان ولی و جانشین پس از پیامبر(ص) قبول کرده بودند. این گروه از همان دوران به شیعه على(ع) معروف شدند. بسیاری از علمای اهل سنت مثل ابوحاتم رازی، ابن خلدون، محمد کردعلی، صبحی صالح و... روایاتی در این خصوص ذکر کرده و افرادی مثل ابوذر، سلمان، مقداد، عمار و... را از جمله این صحابه نام برده اند.

معاویه که در سال هاى اوّل حکومتش با سیاستى مزوّرانه و چشم پوشى از دشمنانش، سعى در به سازش کشاندن آنان داشت، پس از استحکام پایه هاى حکومتش، شدیدترین فشارهاى اقتصادى را بر مردم روا داشت تا احدى به فکر قیام بر ضدّ او نیفتد، و در مقابل، دارایى هاى کشور اسلام را به رایگان تقدیم موالیان و نزدیکان خویش مى کرد. بر اساس منطق معاویه شهرها به صورت تبعیض آمیزى اداره مى شد. مردم شام در امنیّت و رفاه به سر می بردند  اما کوفه که پایگاه اصلى شیعیان امیرمؤمنان(ع) بود، با وضع بسیار دردناکى روبرو بودند.