درقرآن کریم به آفات کسب معرفت و شناخت و انحراف تدريجى انسان از نخستين مرحله تا آخرين مرحله اشاره شده است؛ گاه سخن از عوامل بيرونى مانند تزيين شيطان مى كند؛ گاه سخن از انحراف دل و فكر است؛ گاه پرده هايى بر دل مى افتد؛ گاه مُهر بر دل مى زند و نقش ثابت به خود مى گيرد؛ گاه از اين هم فراتر مى رود و چشم و گوش نيز زير پرده ها قرار مى گيرد؛ گاه قفل هاى محكم بر دل مى زند؛ گاه به مرحله نابينايى مطلق مى رسد؛ سرانجام هويت انسانى را از او گرفته و تا مرحله چارپايان و از آن پايين تر تنزل مى دهد.
 

قرآن مجید در سوره قیامت تعبیر بسیار ظریفی درباره قدرت خداوند مبنی بر بازآفرینی سرانگشتان انسان در قیامت دارد و بدیهی است که مورد اشاره قرار گرفتن این مقطع از بازآفرینی مخلوقات در قیامت با توجه به اهمیت مساله انگشت نگاری و اثرانگشت - در محاکم قضایی - مناسبت خاصی با دادگاه عدل الهی دارد.

این کار یوسف(ع) از روى هوا و هوس نبوده، بلکه طبق فرمان الهى بود و می خواست مقاومت یعقوب(ع) در برابر از دست دادن فرزند دوم و عکس العمل برادران در برابر عهدى که با پدر در زمینه حفظ او داشتند را بیازماید، ضمن اینکه اگر خود را معرفی می کرد ممکن بود برادران از ترس انتقام دیگر باز نگردند.