فقه شيعه «خمس» را در هفت چيز واجب مى داند: غنايم جنگى، چيزى كه با غواصى از دريا بيرون آورند، گنجها و اموالى كه در زير زمين پيدا شود، معادن، مال حلال مخلوط به مال حرام، زمينى كه مسلمان به كافر ذمى انتقال دهد و درآمد انواع كسبها. خمس را بايد شش سهم كرد: سه سهم آن متعلق به خدا، پيامبر(ص) و خويشان نزديك اوست كه در زمان غيبت امام(ع) بايد به مجتهد عادل داده شود تا زير نظر او صرف شود و سه سهم ديگر حق مستمندان و افراد ناتوان از سادات است.

با توجّه به منابع اعتقادی شیعه و با قاطعیّت می توان گفت که: «سرداب سامراء» در اعتقادت شیعه هیچ گونه نسبتی با «ظهور» و «سکونت» امام زمان(عج) در دوران غیبت در آن مکان ندارد. شیعه معتقد است که امام زمان(عج) در زمان غیبت همانند دیگران بر روی زمین و در شهرها، امّا به تنهایی و بصورت نهان زندگی می کنند. ایشان پس از پایان دوران غیبت و به امر الهی از کنار کعبه معظّمه در شهر مکه ظهور خواهند کرد. در عین حال قداست این محل به دلایل کاملا منطقی و قرآنی بجای خود باقیست و مورد توجّه و زیارت شیعیان می باشد.

وى فرزند متوكل عباسى است كه پس از بركنارى مستعين در سال 252 زمام امور را به دست گرفت. او راه پيشينيان را تعقيب كرد و در آخر کار نیز به دست ترکان از خلافت خلع و به طرز فجیعی کشته شد.

بر اثر نفوذ و تسلط تركان در دربار خلافت، وضع به گونه ا‏ى بود كه خليفه يك مقام تشريفاتى بيش نبود ورتق و فتق امور عملاً در دست تركان قرار داشت. روزى گروهى از تركان وارد قصر شده و معتزّ را با چوب و چماق كتك زده و در حياط قصر زير آفتاب داغ نگه داشتند. در اين موقع تركان او را از مقام خلافت خلع كردند و به منظور قتل خليفه معزول او را در حالى كه نيمه جانى در بدن داشت، در سردابى جا دادند و درب سرداب را با خشت و گچ مسدود كردند و معتز به همان حالت زنده به گور شد.

معتز فرزند متوكل عباسى است كه پس از بركنارى مستعين در سال 252 زمام امور را به دست گرفت و راه پيشينيان را تعقيب كرد. پس از قتل متوكل، تركان بر امور كشور مسلط شدند، به گونه‏ اى كه اگر خليفه به خواسته ‏هاى آنان تن نمى ‏داد، نقشه بركنارى يا قتل او را مى‏ كشيدند. معتز، سرانجام توسط گروهی از آنان مورد ضرب و شتم قرار گرفت و پس از اینکه او را زیر آفتاب سوزان نگه داشتند در سردابی زندانی کرده و درش را با خشت و گچ مسدود کردند و او زنده به گور شد.
 

علمای شیعه مثل فضل بن شاذان، کلینى و...، و برخی از علمای اهل سنت مثل ابن صبّاغ مالکى، ابن حجر هیتمی، گنجی شافعی و... نقل کرده اند که مهدى(ع) در سال 255 هـ در سامرا در خانه پدرش به دنیا آمد و نام مادرش نرجس بود. او در دامان پدر تا سالى که امام حسن عسکرى(ع) وفات یافت (260 هـ ) بزرگ شده و خدا در همان خردسالی به او حکمت داد.