تقرّب الهی به معنای احاطه خداوند بر وجود و حتّی درونی ترین احساسات و ذهنیات اوست. با احاطه علمى ای که خداوند به ما دارد و با توجه به بودن ما در قبضه قدرت او تكليف ما روشن است. نه افعال و گفتار ما از او پنهان است، و نه انديشه ها و نيات، و نه حتّى وسوسه هايى كه از قلب ما مى گذرد. معنی دیگر قرب در امور معنوى و بندگى آن است كه بنده خدا با اعمال صالح خود در معرض شمول رحمت الهى واقع می شود.
لقاء الله نیز یا به معنی مشاهده آثار قدرت او در صحنه قیامت، پاداش ها و کیفرها و نعمت ها و عذاب هاى او است، یا به معنى یک نوع شهود باطنى و قلبى است. زیرا انسان گاه به جایى مى رسد که گویى خدا را با چشم دل در برابر خود مشاهده مى کند؛ به طورى که هیچ گونه شک و تردیدى براى او باقى نمى ماند. این حالت ممکن است بر اثر پاکى، تقوا، عبادت و تهذیب نفس در این دنیا براى گروهى پیدا شود.
با این توصیف بدیهی است که این دو اصطلاح به هیچ وجه ارتباطی با اعتقاد به جسمانیّت خداوند ندارند.

پاسخ امام علی(ع) به «دعلب یمانی» بر امکان مشاهده خداوند دلالت ندارد؛ وقتی «دعلب» از کیفیت مشاهده خداوند سوال می‌کند، امام تصریح می ‌فرمایند که: «خداوند را با دیدن چشم نمی شود دید؛ بلکه با حقیقت ایمان می توان او را درک کرد». به عبارت دیگر، انسان با بندگی، تقوا، تهذيب نفس و عبادات خالصانه مي تواند به مرحله ای از «یقین» برسد که هیچ شک و شبهه ای نسبت به حقایق نداشته باشد؛ به گونه ای که گویا حقایق را با چشم می بیند. منظور از «رؤیت» در سخن امیر المومنین(ع) نیز اشاره به همین نوع از مشاهده حقایق است.

در موارد مختلف عده اي از اعراب تقاضاهاي غير منطقي، از جمله آوردن نامه از طرف خدا، اجازه پرستش بت و ديدن آشکار خدا را از پيامبر(ص) داشتند که آيه فوق نازل شد و به آنها پاسخ گفت.