جايگاه «محاسبه نفس» در اعتقادات اسلامي

«محاسبه نفس» از چه جايگاهي در اعتقادات اسلامي برخوردار است و يك مسلمان در اين رابطه با چه مشكلاتي ممكن است مواجه گردد؟

انسان بايد در دنيا به حساب اعمال خود برسد؛ حساب انسان، علاوه بر اينكه بدست فرشتگان است، بدست خود او نيز مى‌باشد. يك مسلمان همان‌گونه كه در امور مالى حسابگر خويش است، در امور معنوى نيز بايد نقاط ضعف و قوّت خود را حساب كند و ببيند عوامل عدم موفّقيّت او چه بوده است. بزرگان پيشين، محاسبه را جزء برنامه‌هايشان قرار مى‌دادند. در حسابرسي اعمال، سه مشكل مهمّ وجود دارد: عيب هاي خود را نمى‌بيند، معمولا اعمال خود را نمى‌نويسد و گاهى لغزش ها به نظرش نمى‌آيد.

معناي «مَلبَس»

«مَلبَس» در قرآن کریم به چه معنا استعمال شده است؟

«لباس» به معنى پوشش است که در قرآن گاهی در معنى حقيقى و گاهی در معانى مجازى استعمال شده است. لباس در معنای حقیقی سه ويژگى دارد: عيب انسان را مى پوشاند، انسان را از خطرات حفظ مى كند و زينت انسان است. خداوند در قرآن در مواردی نیز «شب»، «تقوا» و «همسران» را به لباس تشبيه نموده و کلمه «لباس» را در غير معناي حقيقى خود استعمال کرده است.

مشرکان و فطرت خداجویی

آیا فطرت خداجویی در مشرکان وجود دارد؟

خداوند در آيات63 و 64 سوره انعام مى فرمايد: «بگو: چه كسى شما را از تاريكيهاى صحرا و دريا رهايى مى بخشد؟ در حالى كه او را با حالت تضرّع [و آشكارا] و در پنهانى مى خوانيد. [و مى گوييد:] اگر از اين [خطرات و تاريكى ها] ما را رهايى بخشد، از شكرگزاران خواهيم بود». مشرکان در این موارد به فطرت خويش باز مى گردند؛ در اين حال غالباً با خدا پيمان مى بندند كه اگر ما را از اين شدائد رهايى بخشد، براى هميشه ممنون لطف او خواهيم بود. ولى غالباً بعد از رهايى از تنگناى حوادث، تمام پيمان هاى خود را فراموش مى كنند.

خطرات بسیار «زبان» نسبت به سائر اعضاء

چرا خطرات «زبان» بیشتر از سائر اعضاست؟

بیشتر بودن خطرات «زبان» دلایل مختلفي دارد؛ از جمله: 1. زبان در هر زمان و مكانى در اختيار انسان است. 2. زبان براى انجام كارش مؤونه و خرجى لازم ندارد. 3. زبان در اختيار همه است. 4. اُبُهّت گناهان زبان در نظر بسيارى شكسته شده و قبح چندانى ندارد. 5. با زبان گناهان متنوّع انجام می شود. 6. در زبان فاصله ميان گناه و ثواب كم است. 7. گناهانِ زبان، جنبه اجتماعى دارد.

پایگاه اطلاع رسانی دفتر مرجع عالیقدر حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی
سامانه پاسخگویی برخط(آنلاین) به سوالات شرعی و اعتقادی مقلدان حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی
تارنمای پاسخگویی به احکام شرعی و مسائل فقهی
انتشارات امام علی علیه السلام
موسسه دارالإعلام لمدرسة اهل البیت (علیهم السلام)
خبرگزاری دفتر آیت الله العظمی مکارم شیرازی

قال الحسينُ عليه السّلام :

اَنا قَتيلُ الْعَبْرَةِ لا يَذْکُرُنى مؤ مِنٌ اِلاّ بَکى .

من کُشته اشکم . هيچ مؤ منى مرا ياد نمى کند مگر آنکه (بخاطر مصيبتهايم ) گريه مى کند.

بحارالانوار، ج 44، ص 279