روایات جواز فرار از «ربای معاملاتی» با دو تفسیر قابل توجیه می باشد: اول: ربای معاملاتی را به دو قسمت ربای واقعی و صوری تقسیم کنیم و روایات ضم ضمیمه را در جایی بدانیم که ربا واقعی نیست؛ بلکه صوری است و معامله را انجام دهیم. ثانیاً: این روایات را حمل بر موارد اضطرار و ضرورت بدانیم.

بهترين توجيهى كه براى روايات «جواز حيله هاي ربا» وجود دارد، اين است كه آنها را حمل بر صورت اضطرار كنيم؛ همان طور كه بعضى از آنها دلالت بر اين مطلب دارد، يعنى اگر شخصى، مثلا براى درمان بيمارى اش، يا خريد لوازم ضرورى منزلش، يا تهيّه يك خانه كوچك براى خانواده اش و ... نياز به وامى دارد كه جز از طريق وام ربوى تأمين نمى شود، دادن ربا براى او جايز است، ولى براى حفظ ظاهر قوانين شرع، ربا را با استفاده از يكى از حيله هاى شرعى دريافت كند.

دروغ ذاتا بد است و کلید سایر گناهان شمرده شده، اما گاهی اگر انسان راست بگوید فتنه برپا مى شود، مثلا هرگاه میان دو نفر اختلاف شدیدى باشد نباید بدگویى هاى آنها را فاش کنیم؛ لذا در چنین مواردی که کاملا جنبه استثنایى دارد دستور توریه داده شده که آن هم دروغ شمرده نمی شود. توریه آن است که جمله اى گفته شود که شنونده از آن معنایی استفاده کند در حالى که منظور گوینده چیز دیگرى بوده است.

اگر سخنی بگویند که ظاهرى دارد، اما منظورِ گوینده، چیز دیگرى است، هر چند شنونده نظرش متوجه همان ظاهر مى شود، به آن توریه می گویند.

درباره شرکت نکردن حضرت ابراهیم(ع) در جشن، بعضی از مفسران معتقدند ایشان واقعا بیمار بود؛ اما طبق نظر عده ای دیگر، روح ایشان از اعمال ناموزون قومش بیمار شده بود و دشمنانش فکر کردند که او از نظر جسمی بیمار است یا اینکه او در این سخن توریه کرده.