معنای «تجسّم» يا «تجسّدِ اعمال» در قيامت

منظور از «تجسّم» يا «تجسّدِ اعمال» در قيامت چیست؟

«تجسّم» يا «تجسّدِ اعمال» در «قيامت» به اين معنى است كه در آن روز عمل هر كس، اعم از نيك و بد در برابر او حاضر مى گردد و مايه نشاط و سرور يا شكنجه و عذاب و رسوايى او مى گردد. ظاهر آيات «قرآن» نشان مى دهد كه نفس اعمال نيك و بد در برابر صاحبان آنها در محشر ظاهر مى شود. در آيات آخر سوره «زلزال»، سه بار به مسئله تجسّم اعمال اشاره شده، مى فرمايد: «در آن روز مردم به صورت گروه هاى مختلف از قبرها خارج مى شوند تا اعمالشان به آنها نشان داده شود! * پس هركس به اندازه سنگينى ذرّه اى كار خير بجا آورده آنرا مى بيند * و هركس به اندازه سنگينى ذرّه اى كار بد كرده آن را مى بيند».

دیدگاه قرآن درباره «احباط» و «تكفير»

دیدگاه قرآن درباره «احباط» و «تكفير» چیست؟

مسئله «احباط» و «تكفير»، و به تعبير ديگر بر باد رفتن اعمال نيك يا جبران اعمال سوء با توبه و اطاعت در «قرآن» مطرح شده است. از منظر قرآن برخی اعمال انسان، می تواند اعمال نیک را از بین ببرد، آنجا كه می فرماید: «اگر مشرك شوند، آنچه از اعمال نيك انجام داده اند، نابود مى گردد» و برخي از اعمال انسان هست كه مي تواند گناهان او را بپوشاند، آنجا كه مي فرمايد: «كسانى كه ايمان آورده اند و عمل صالح انجام داده اند گناهان آنها را مى پوشانيم [و مى بخشيم]». البته اين به آن معنا نيست كه در قيامت اگر سيّئات بيشتر بود، حسنات ناديده گرفته شود، که اين نوع احباط و تكفير با آيات قرآن سازگار نیست.

نسبی بودن گناهان صغیره و کبیره

آیا اطلاق صغیره و کبیره به گناهان نسبی می باشد؟

بر اساس آیه 31 سوره نساء، اگر انسان از گناهان بزرگى که از آن نهى مى شود پرهیز کند، گناهان کوچک را خداوند مى پوشاند. برخی معتقدند، تقسیم گناهان به صغیره و کبیره، بر اساس نسبی بودن و قیاس به یکدیگر می باشد. در حالی که این گونه نیست، و این دو دسته دو مرز مختلف دارند و هیچ کدام در ردیف دیگرى وارد نمى شود.

نقش «صبر» در بهشتي شدن انسان

«صبر» چه نقشی در بهشتی شدن انسان هاي مؤمن دارد؟

قرآن درباره نقش «صبر» در بهشتي شدن مؤمنان مي فرمايد: «[فرشتگان هنگامى كه براى ديدار بهشتيان از هر درى وارد مى گردند، به آنها مى گويند:] سلام بر شما! به خاطر صبر و استقامتتان، چه پايان خوبى در اين سرا نصيبتان شد». دقت در این آیه ما را متوجه این حقیقت می کند صبر و استقامت، نقش مهمى در سعادت انسان و بهشتى شدن او دارد؛ زيرا بدون صبر نه پرهيز از گناه ممكن است و نه انجام اطاعت و عبادت و نه جهاد با نفس و یا حتی جهاد با دشمن. به همين دليل فرشتگان در نخستين تبريك به بهشتيان به مسئله صبر تكيه مى كنند.

إحباط در قرآن

احباط چیست؟ و قرآن در این باره چه می گوید؟

حبط به معنى بى‌ خاصیّت و تباه شدن عمل و نتیجه آن است؛ به این معنا که ثواب اعمال پیشین انسان بر اثر بعضی از گناهان او از بین می رود. شماری از آیات قرآن بر این سنت الهی اشاره دارند و طبق آن آیات اموری چون کفر، شرک، نفاق، ارتداد، انکار نشانه های الهی و قیامت، بی ادبی در برابر پیامبر خدا و منت گذاشتن بعد از کار خیر و... باعث نابودی اعمال نیک و حسنات انسان می شود. از آنجا که عامل اصلى حبط عمل، کارهاى خود انسان است، هیچ منافاتی با عدل الهی ندارد.

پایگاه اطلاع رسانی دفتر مرجع عالیقدر حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی
سامانه پاسخگویی برخط(آنلاین) به سوالات شرعی و اعتقادی مقلدان حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی
تارنمای پاسخگویی به احکام شرعی و مسائل فقهی
انتشارات امام علی علیه السلام
موسسه دارالإعلام لمدرسة اهل البیت (علیهم السلام)
خبرگزاری دفتر آیت الله العظمی مکارم شیرازی

عن ابى عبد الله قال:

من اراد الله به الخير قذف فى قلبه حب الحسين (عليه السلام) وزيارته و من اراد الله به السوء قذف فى قلبه بغض الحسين (عليه السلام) و بغض زيارته.

وسائل الشيعه، ج 10 ص 388