«جزع» نقطه مقابل «صبر» است و حالت بى قرارى و ناشكيبايى در برابر حوادث و مشكلات است، به گونه اى كه انسان را به زانو درآورده و مأيوس و بى تاب كند و يا از تلاش براى رسيدن به مقصد باز دارد. جزع انسان را از رسيدن به مقامات والا باز مى دارد و از مقام او در جامعه می کاهد. در قرآن نیز به این موضوع اشاره شده و انسان های تربیت نیافته و فاقد شخصیت را موجودی حریص و كم طاقت معرفى مى كند كه وقتى بدى به او برسد، بى تابى مى كند و هنگامى كه خوبى به او رسد، بخل مى ورزد و مانع ديگران مى شود.

در سوره «بقره» به داستان نبرد لشکر طالوت(ع) و پیروزی آنان بر لشکر عظیم و مسلح جالوت اشاره شده است. این گروه اندک با صبر و شکیبایی توانستند جالوت و سپاهيان عظيمش را درهم بشكنند و «جالوت» نيز توسط «داوود(ع)» كشته شد و بنى اسرائيل توانستند زمين ها و مردم دربند خود را از سيطره و اسارت دشمن آزاد سازند. از دقت در آیاتی که به این ماجرا اشاره شده، استفاده می شود که انگیزه اين صبر و استقامت، توكّل بر خدا، ايمان به روز رستاخيز و پاداش هاى الهى بوده است.

خداوند در چند جاي قرآن، عجول بودن انسان را به تصویر کشیده است؛ از جمله در سوره «انبیاء» درباره همه انسان ها يا به تعبير ديگر، طبيعت انسان مى فرمايد: «انسان از عجله آفريده شده است [گويى آن قدر عجول است كه ذات او عين عجله شده است] ...». یا در سوره «اسراء» به یکی از پیامدهای سوء «عجله و شتاب» اشاره مى كند: «انسان [بر اثر شتابزدگى] به سراغ بدي ها مى رود، آن گونه كه نيكى ها را مى طلبد و انسان همواره «عجول» بوده است» و ... .