حسن صباح در قرن پنجم هجرى در قم در خانواده اى شیعى به دنیا آمد. بعد از تحصیلات ابتدایى راهى رى گردید. در ری با امیر ضرّاب، داعى اسماعیلى آشنا شد و به کیش اسماعیلیه درآمد. او به قاهره رفت تا تعلیمات اسماعیلیه را از بهترین داعیان بیاموزد. سپس به ایران بازگشت. او و طرفدارانش قلعه الموت و قلعه ای در قهستان و ... را فتح کرده بودند که المستنصر بالله خلیفه فاطمى از دنیا رفت و بین اسماعیلیان اختلاف افتاد. حسن امامت المستعلى بالله را نپذیرفت و نزار را امام نوزدهم اسماعیلیان ایران معرفى کرد.

بعد از درگذشت حسن صباح، کیا بزرگ امید که مدتى رئیس قلعه لمسر در گیلان بود، به عنوان رئیس دولت نزارى از سوى حسن صباح منصوب شد. وى نیز مدیرى مدبّر بود و توانست راه حسن صباح را ادامه دهد. در زمان وى دژهاى دیگرى به تصرف اسماعیلیان درآمد و فعالیت دعوت در ایران، عراق، شام و حتى گرجستان پیگیرى شد. جنگ ها بین سلجوقیان و نزاریان ادامه داشت و هر از چندگاهى یکى از بزرگان سیاسى، نظامى یا علمى به وسیله نزاریان به قتل مى رسیدند.

دولت فاطمیان که حدود دویست و پنجاه سال (297-567 هـ ق) بر سراسر شمال آفریقا حکومت کردند، مهمترین بخش از تاریخ اسماعیلیان است. یکى از ماندگارترین آثار تمدن فاطمیان شهر قاهره و دانشگاه الازهر است. این دولت در طول دویست سال با عباسیان، آل بویه و سلجوقیان در تعارض و جنگ بود و در اواخر نیز با صلیبیان مسیحى روبرو گردید. آنها در این دوره اعتقادات خود را نظم بخشیده و دانشمندان بسیارى را پرورش دادند و از اباحه گری دست برداشته و به ظاهر سنن اسلامى مثل باطن اهمیت دادند.

مستنصر فرزند الظاهر در سال 427 هـ جانشین او شد اما به خاطر خردسالى وى، جرجرائى وزیر دربار همه کاره بود. بعد از او مادر مستنصر نایب السلطنه شد و به علت روابط نزدیکش با یهود، آنان را به وزارت رسانید که باعث هرج و مرج و قحطی بسیار در کشور شد و در مدت ده سال، چهل وزیر کارها را به دست گرفتند و اکثراً به قتل رسیدند. تا اینکه بدرالجمالى ارمنی توانست نظم را به مصر بازگرداند و بعد از بیست سال وزارت از دنیا رفت و پسرش افضل جانشین او شد. مستنصر نیز همان سال از دنیا رفت.