آیین رحمت - معارف اسلامی و پاسخ به شبهات کلامی

«تقیّه» بر دو قسم است: 1. «تقیّه خوفی» که همان کتمان کردن عقاید از دشمن برای حفظ جان و جلوگیری از ریختن خون انسان است، از نمونه هاي قرآني اين قسم مي توان به داستان «اصحاب کهف» و «عمار یاسر» اشاره كرد. 2- «تقیّه مداراتی» که به معنای همراهی با دشمن در عقاید و رفتار است؛ نه بخاطر ترس از جان بلکه به خاطر وحدت و اتحاد بیشتر. سفارش امام صادق(ع) مبني بر شركت در نماز جماعت اهل سنّت، عيادت از بيمارانشان، شركت در مراسم تشييع جنازه آنها و ... از مصاديق تقيّه مداراتي است.

«تقيّه» بر دو قسم است: «تقيّه خوفى» و «تقيّه مداراتى». «تقیّه خوفی» کتمان کردن عقاید از دشمن برای حفظ جان و برای جلوگیری از ریختن خون انسان می باشد. بنابراین آنچه در داستان «مؤمن آل فرعون» و «عمّار ياسر» و «اصحاب كهف» نقل شده از قسم اوّل است؛ امّا منظور از «تقيّه مداراتى» آن است كه اطّلاع يافتن دشمن يا مخالفين از عقايد واقعى انسان خطرى ايجاد نمى كند، امّا همراهى با آنها و عمل كردن به برخى از احكامشان باعث وحدت و اتّحاد و انسجام بيشتر مى شود. اين نوع تقيّه را تقيّه مداراتى مى نامند.
اكنون مردم عربستان و وهّابى ها مى دانند زوّارى كه از ايران به مكّه و مدينه مشرف مى شوند غالباً شيعه هستند، و اين مطلب خطرى براى شيعيان ايجاد نمى كند؛ ولى در عين حال شيعيان در نماز جماعت آنها شركت كرده، و همانند آنها بر فرش سجده نموده، و به همراه آنها بر امواتشان نماز ميّت مى خوانند، چون اين كار ـ همان گونه كه در روايات متعدّد آمده ـ باعث وحدت و انسجام بيشتر و رفع كدورت ها و سوء ظنّ ها مى شود. از جمله در روايتى از امام صادق(عليه السلام) خطاب به يكى از يارانش به نام «زيد» مى خوانيم: «خالِقُوا النّاسَ بِاَخْلاقِهِمْ، صَلُّوا فى مَساجِدِهِمْ، وَ عُودُوا مَرْضاهُمْ، وَ اَشْهِدُوا جَنائِزِهِمْ، وَ اِن اسْتَطَعْتُمْ اَنْ تَكُونُوا الْأَئِمَّةَ وَ الْمُؤَذِّنِينَ فَافْعَلُوا؛ فَاِنَّكُمْ اِذا فَعَلْتُمْ ذلِكَ قالُوا: هؤُلاءِ الْجَعْفَرِيَّةُ، رَحِمَ اللهُ جَعْفَراً، ما كانَ اَحْسَنَ ما يُؤَدِّبُ اَصْحابَهُ، وَ اِذَا تَرَكْتُمْ ذلِكَ قالُوا: هؤُلاءِ الْجَعْفَرِيَّةُ فَعَلَ اللهُ بِجَعْفَرَ، ما كانَ اَسْوَأَ يُؤَدِّبُ اَصْحابَهُ»(1)؛ (با اهل سنّت مطابق آداب و اخلاق خودشان رفتار كنيد، در نماز جماعتشان شركت نماييد، و از بيمارانشان عيادت به عمل آوريد، و در مراسم تشييع جنازه آنها شركت كنيد، و اگر فرصتى جهت امامت جماعت يا گفتن اذان در مساجد آنها فراهم شد از انجام آن خوددارى نكنيد؛ زيرا اگر شما شيعيان اين كارها را انجام دهيد، مى گويند: اينها پيروان امام صادق(عليه السلام) هستند، خداوند او را رحمت كند كه شيعيان و اصحابش را بسيار خوب تربيت كرده است، و اگر اين كارها را ترك كنيد مى گويند: اينها پيروان جعفر بن محمّد هستند، خداوند هر كار كه مى خواهد با او انجام دهد كه اصحابش را بسيار بد تربيت كرده است!).
بعضى از مقدّسين مى گويند: «ما نمازمان را در مسجد النبى و مسجد الحرام با آنها به جماعت مى خوانيم، سپس در هتل قضاى آن را بجا مى آوريم؛ در حالى كه نيازى به اعاده و قضاى اين نمازها نيست، و طبق فرمايش امام صادق(عليه السلام) چنين نمازهايى با تمام اِشكالات آن مُجزي است.(2)