آیین رحمت - معارف اسلامی و پاسخ به شبهات کلامی

معصومين(ع) آثار معنوي بسياري براي «حسن خلق» ذکر کرده اند. پیامبر(ص) می فرماید: «حسن خلق گناهان را ذوب مى كند»، امام صادق(ع) نیز می فرمایند: «خداوند به بنده اش در برابر حسن خلق، همان پاداش مجاهد در راه خدا را مى دهد». در واقع صاحبان حسن خلق، با رفتار نیک و صبر در ناملایمات، در پيشگاه خدا و خلق محبوبند.

در بسیاری از روايات، آثار و پى آمدهاى معنویی برای حسن خلق ذکر شده، از آن جمله:
1ـ رسول خدا(صلى الله عليه وآله) در حديثى می فرمایند: «اَلْخُلْقُ الْحَسَنُ يُذيبُ السَّيِّئَةَ»(1)؛ (حسن خلق گناهان را ذوب مى كند[و آثار آن را مى شويد]).
2ـ آن حضرت در حديث ديگرى می فرمایند: «اِنَّ صاحِبَ الْخُلْقِ الْحَسَنِ لَهُ مِثْلُ اَجْرِ الصّائِمِ الْقائِمِ»(2)؛ (دارنده حسن خلق پاداشى همچون روزه دار شب زنده دار دارد).
3ـ امام صادق(عليه السلام) در این رابطه می فرمایند: «اِنَّ اللّهَ تَبارَكَ وَ تَعالى لَيُعْطِى الْعَبْدَ مِنَ الثَّوابِ عَلى حُسْنِ الْخُلْقِ كَما يُعْطِى الْمجاهِدَ فِى سَبِيلِ اللّهِ»(3)؛ (خداوند متعال به بنده اش در برابر حسن خلق همان پاداشى مى دهد كه به مجاهد در راه خدا مى دهد).
در پرتو آثار معنوی حسن خلق، صاحبان خلق حسن، به درجات والائى مى رسند كه روزه داران و شب زنده داران به واسطه عبادت، و مجاهدان در راه خدا به واسطه مجاهدت رسیده اند، در پرتو حسن خلق گناهان آنها شستشو داده مى شود. در جنبه هاى معنوى، ثواب حسن خلق همسان ثواب مجاهد فى سبيل اللّه شمرده شده و دليل آن روشن است زيرا مجاهدان براى عظمت اسلام مى كوشند و صاحبان حسن خلق نيز، قلب ها را به سوى اسلام و مسلمانان جلب می کنند. از سوی دیگر، روايات اجر صاحبان حسن خلق را در ردیف اجر صائم و قائم شمرده، زیرا صائمان و قائمان بواسطه عبادت شبانه به خودسازى مى پردازند، اما كسانى كه به خاطر خدا در برابر ناملایمات رفتار نيكى دارند، به پرورش روح و جان خود در این مسیر می پردازند.
كوتاه سخن اين كه، آنها كه داراى حسن خلق اند هم در پيشگاه خدا محبوبند و هم نزد خلق خدا، هم در زندگى شخصى و هم در زندگى اجتماعى موفق اند. به يقين حسن خلق يكى از اركان اصلى مديريت قوی و كارساز است و اگر مدیری دارای دهها شرايط مديريتی باشد، اما حسن خلق نداشته باشد، شكست خواهد خورد، در حالى كه حسن خلق او مى تواند بسيارى از ضعف هاى او را پوشانده و يا جبران كند.(4)