آیین رحمت - معارف اسلامی و پاسخ به شبهات کلامی

«حس خُلق» در تعاليم اسلامي، به مجموعه اي از صفات رفتاری همانند: گشاده رويى، اظهار محبت، چهره خندان و تحمل و بردبارى در مقابل مزاحمت هاى دیگران گفته می شود. امام صادق(ع) در تعریف حسن خلق مي فرمايند: «با نرمش و مدارا با مردم رفتار می كنى، و سخن خويش را نیکو می گردانى، و برادرت را با خوش رويى ملاقات می نمايى». هم چنين پيامبر(ص) در حدیثی می فرمايند: «تفسير حسن خلق اين است كه هر مقدار از دنيا به او برسد، خشنود شده و اگر به دنيا نرسد خشمناك نشود».

حسن خلق از امورى است كه بواسطه آشنایی همه مردم با آن، نيازی به تعريف ندارد، لکن براى توضيح بيشتر مى توان گفت: حسن خلق، از مجموعه اى صفات رفتاری همانند: نرمش و مدارا، گشاده رويى، زبان خوب، اظهار محبت، رعايت ادب، چهره خندان و تحمل و بردبارى در مقابل مزاحمت هاى دیگران تشكيل شده که به مجموعه اين صفات و اعمال، حسن خلق گفته می شود. امام صادق(عليه السلام) در حديث جامع و جالبى، حسن خلق را تعریف می نمایند؛ هنگامی که يكى از اصحاب امام پرسيد: «ما حَدُّ حُسْنِ الْخُلْقِ؟»؛ (تعريف حسن خلق چيست؟) آن حضرت در پاسخ فرمودند: «تَلينُ جانِبَكَ وَ تُطيِّبُ كَلامَكَ وَ تَلْقى اَخاكَ بِبِشْر حَسَن»(1)؛ (با نرمش و مدارا با مردم رفتار مى كنى، و سخن خويش را نیکو مى گردانى، و برادرت را با خوش رويى ملاقات مى نمايى).

رسول خدا(صلى الله عليه وآله) در حديثى با اشاره به بخشى از تفسير حسن خلق، مى فرمايند: «اِنَّما تَفْسيرُ حُسْنِ الْخُلْقِ ما اَصابَ الدُّنْيا يَرْضى، وَ اِنْ لَمْ يُصِبْهُ لَمْ يَسْخَطْ»(2)؛ (تفسير حسن خلق اين است كه هر مقدار از دنيا به او برسد، خشنود باشد و اگر به دنيا نرسد خشمناك نشود).(3)