آیین رحمت - معارف اسلامی و پاسخ به شبهات کلامی

امام علي(ع) درباره قانع بودن به درآمد کم و آلوده نشدن به گناه می فرماید: «درآمد كم به همراه پاكى و درستكارى بهتر از ثروت فراوان اما توأم با گناه است، [همواره دنبال فزونى مباش؛ زيرا] چه بسا سرمايه كم از سرمايه زياد پربركت تر و رشدش بيشتر است». بر اساس سخن امام(ع)، برخی افراد با توسل به هر گناهی به جمع آوری ثروت می پردازند، اما مؤمنان واقعی با پرهیز از گناه و تنها از طريق حلال با قناعت زندگی می کنند.

امام علي(علیه السلام) در بخشی از نامه 31 «نهج البلاغه» خطاب به فرزندش امام حسن(علیه السلام) مى فرمايد: (درآمد [كم] همراه با پاكى و درستكارى بهتر از ثروتِ فراوان توأم با فجور و گناه است)؛ «وَ الْحِرْفَةُ مَعَ الْعِفَّةِ خَيْرٌ مِنَ الْغِنَى مَعَ الْفُجُورِ».
عفت از نظر لغت و موارد استعمال نزد علماى اخلاق، تنها به معناى خودنگهدارى جنسى نيست؛ بلكه هرگونه خويشتندارى از گناه را شامل مى شود و در جمله بالا به اين معناست، زيرا بعضى به هر گناه و زشتى تن در مى دهند تا ثروتى را از اين سو و آن سو جمع آورى كنند؛ اما مؤمنانِ پاكدل ممكن است از طريق حلال و خالى از هرگونه گناه به ثروت كمترى برسند؛ امام(عليه السلام) مى فرمايد اين را بر آن ترجيح بده.
امام علی(علیه السلام) در بخش دیگری از این نامه مى فرمايد: ([همواره دنبال فزونى مباش؛ زيرا] چه بسا سرمايه كم از سرمايه زياد پربركت تر و رشدش بيشتر است)؛ «وَ رُبَّ يَسِيرٍ أَنْمَى مِنْ كَثِيرٍ».
یکی از احتمالات در معنای جمله این است كه انسان نبايد در زندگى مادى دنبال سرمايه هاى فزون تر باشد چه بسا سرمايه كمتر پاك تر و حلال تر بوده، و رشد و نموّ بيشترى داشته باشد. در اين باره «قرآن مجيد» مى فرمايد: «وَ ما آتَيْتُمْ مِنْ رِّباً لِّيَرْبُوَا فِى أَمْوالِ النّاسِ فَلَا يَرْبُوا عِنْدَ اللهِ وَ مَا آتَيْتُمْ مِّنْ زَكاةٍ تُرِيدُونَ وَجْهَ اللهِ فَأُولئِكَ هُمُ الْمُضْعِفُونَ»(1)؛ (آنچه به عنوان ربا مى پردازيد تا در اموال مردم فزونى يابد، نزد خدا فزونى نخواهد يافت؛ و آنچه را به عنوان زكات مى دهيد و تنها رضاى خدا را مى طلبيد [مايه بركت و فزونى است] و كسانى كه چنين مى كنند داراى پاداش مضاعف اند).(2)