آیین رحمت - معارف اسلامی و پاسخ به شبهات کلامی

به اعتقاد متكلمان، لطف بر خداوند واجب است؛ زيرا او بندگان خود را عبث و بيهوده نيافريده است و هر چه را كه در رسيدن آنها به هدف موثر باشد را بايد انجام دهد، كه یکی از آنها لطف است. از جمله این الطاف، وجود امام است كه دارای آثاری مانند: حراست از دين خداوند در سطح كلى و تربيت نفوس مستعد می باشد، اعتقاد به وجود امام، تاثیر روانی عمیقی در پیروان داشته و سبب بقاى مذهب است و بهترين الگو برای پیشرفت است.

در تقرير «برهان لطف» بر وجود امام زمان(عجل الله تعالی فرجه) ابتدا به مقدماتى اشاره مى كنيم:
1. به يك جهت لطف به دو قسم تقسيم مى شود:
الف: لطف محصل: لطفى كه با آن، مكلف به اختيار خويش طاعت را بر مى گزيند.
ب: لطف مقرب: لطفى كه مكلف با آن، به انجام واجبات نزديك تر و از ارتكاب محرمات دور مى شود.
2. متكلمان عدليه اعم از اماميه و معتزله، لطف را بر خداوند واجب مى دانند، زيرا او بندگان خود را عبث و بيهوده نيافريده است. لذا هر چه را كه در رسيدن آنها به هدف موثر است بايد انجام دهد كه از آن جمله لطف است.
قاعده لطف مقرب ايجاب مى كند كه در ميان جامعه امامى باشد كه محور حق بوده و جامعه را از خطاى مطلق باز دارد از همين رو است كه مى گوييم: اجماع حجت است. قاعده لطف اقتضا مى كند كه رئيسى در ميان مردم باشد، رئيسى كه نمى تواند نسبت به جامعه بى تفاوت باشد تا اگر همه جامعه به بيراهه رفتند آنها را هدايت كند و نگذارد كه امت، اجتماع بر باطل كنند. صفار به سند خود از امام صادق(عليه السلام) نقل كرده كه فرمود: «إِنَّ اللَّهَ أَجَلُّ وَ أَعْظَمُ‏ مِنْ‏ أَنْ‏ يَتْرُكَ‏ الْأَرْضَ‏ بِغَيْرِ إِمَامٍ‏»(1)؛ (همانا خداوند عزّ و جلّ، جليل تر از آن است كه زمين را بدون امام رها كند).
الطاف وجود امام غايب:
1. حراست از دين خداوند در سطح كلى؛
مرحوم شريف العلماء مى فرمايد: «به طور حتم وجود امام(عليه السلام) در زمان غيبت لطف است و از جمله لطف آن، حفظ شريعت و نفى اتفاق بر باطل و ارشاد مردم به حق است».(2)
2. تربيت نفوس مستعد؛
بر خلاف تصور برخى كه گمان كرده اند رابطه امام(عليه السلام) با مردم در زمان غيبت به طور كلى قطع مى شود، ولى حق اين است كه اين چنين نيست؛ بلكه مطابق برخى روايات گروهى از افراد قابل و نفوس مستعد از نور وجود آن حضرت بهره مند مى شوند.
3. اعتقاد به وجود امام، سبب بقاى مذهب؛
جامعه شناسان و روانكاوان معتقدند كه اعتقاد به وجود امام و رهبر هر چند غايب مى تواند اثر عميقى در جوامع دينى و غير دينى داشته باشد. در جنگ احد براى تضعيف روحيه مردم، شايعه قتل پيامبر(صلی الله عليه وآله) را منتشر كردند.
4. تاثير وجود الگو در پيشرفت بشر؛
از امتيازات اساسى اديان الهى آن است كه اگر بشارت به امرى مى دهند در ابتدا براى آن الگويى معرفى مى كنند تا مردم با توجه به او خود را به كمال مطلق نزديك كنند و مى دانيم كه بهترين الگو، امام و مقتداى كامل و زنده است.(3)